NATO Zirvesi, 24-25 Haziran’da Hollanda’nın Lahey şehrinde gerçekleştirilecek. Zirvede Donald Trump engeli nedeniyle Ukrayna’nın üyelik yolunda ilerlemesi beklenmiyor.
Zirvede, savunma harcamalarında %5 hedefinin kabul edileceği öngörülüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da zirveye katılacağı belirtiliyor.
NATO Zirvesi, ABD’nin İran’a saldırıları nedeniyle gergin atmosferde başlayacak.
Zirvenin ana gündemini savunma harcamaları için belirlenecek yeni hedef oluşturuyor.
Müttefik savunma bakanları, 5 Haziran’da Brüksel’deki karargahta yaptıkları toplantıda ihtiyaç duyulan yetenek hedeflerini belirledi.
ABD’de Donald Trump yönetiminin henüz göreve gelmeden dillendirmeye başladığı, savunma harcamaları için gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) en az yüzde 5’inin ayrılması hedefinin bu zirvede resmen kabul edileceği öngörülüyor.
Avrupalı müttefikler için bu rakam halihazırda yüzde 1,9 civarında. Kanada için yaklaşık yüzde 1,4 ve ABD için 3,5 civarında.
İspanya’dan itiraz
Müzakerelerin son ana kadar süreceği tahmin edilirken en net itirazın GSYİH’sinin yüzde 1,3’ünü ayıran İspanya’dan geldiği biliniyor.
İttifak içindeki en düşük orana sahip Madrid, yeni hedeften muaf tutulmak istiyor.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, Lahey Zirvesi bildirisine “harcama hedefini isteğe bağlı hale getirecek veya İspanya’yı yüzde 5 hedefinin uygulanmasından hariç tutacak daha esnek bir formül eklenmesi” önerisini getirdi.
‘Müttefikler İran’ın nükleer silah geliştirmemesi gerektiği konusunda hemfikir’
NATO Genel Sekreteri Rutte, Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen zirve öncesi konuştu.
Mark Rutte, “Müttefikler uzun zamandır İran’ın nükleer silah geliştirmemesi gerektiği konusunda hemfikir.” ifadesini kullandı.
Rutte, İsrail’in İran’a saldırısıyla başlayan çatışmalara ABD’nin dahil olması ve üç nükleer tesisi vurma eyleminin ‘uluslararası hukuku ihlal etmediğini’ öne sürdü. Rutte, NATO’nun en doğrudan ve önemli tehdidinin Rusya olduğunu söyledi.
Ukrayna davetli, ufukta üyelik yok
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin zirveye davet edilmesi, “jest” olarak yorumlanıyor.
Zirve bildirisinde Ukrayna’nın güvenliğiyle ilgili “egemen taahhütler” ifadesinin yer alması bekleniyor.
Ukrayna’nın olası üyeliğiyle ilgili önceki NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, sık sık “savaş sona erdiğinde” ifadesini kullanırken Rutte, “hiçbir zaman söz verilmediğini” vurguluyor.
Trump, 27 Şubat’ta Ukrayna’nın NATO üyeliğinin gerçekleşmeyeceğini, bu konunun zaten Rusya-Ukrayna Savaşı’nın kaynağı olduğunu ifade etmişti.
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’i NATO Lahey Zirvesi’ne davet etse de diplomatik kaynaklar, bunun üyelik yolunda herhangi bir ilerleme sağlanması beklentisi kalmayan Ukrayna’ya bunun sadece bir “jest” olduğunu belirtiyor.
Ukrayna’nın NATO üyeliği talebi, özellikle bu ülkedeki savaşla birlikte daha güçlü dile getirilmeye ve İttifak içinde daha fazla destek bulmaya başlamış olsa da ABD’de Trump yönetimiyle bu beklentilerin karşılık bulması oldukça güçleşti.
