Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’ne (TMMOB) bağlı Şehir Plancılar Odası (ŞPO) Diyarbakır Şubesi, kayyım yönetimindeki Siirt Belediyesi’nin Newala Qesaba’ya (Kasaplar Deresi) dair aldığı imar kararının iptali için Ankara İdare Mahkemesi’ne başvuruda bulundu.
Başvuruda, imar değişikliğinin Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’ne aykırı olduğu vurgulandı.
Kurum görüşleri alınmadı
İmar değişikliğinin, yönetmelikte yer alan “Planlar, kamu yararı amacıyla yapılır. Planların hazırlanmasında plan türüne göre katılım sağlanmak üzere anket, kamuoyu yoklaması ve araştırması, toplantı, çalıştay, internet ortamında duyuru ve bilgilendirme gibi yöntemler kullanılarak kurum ve kuruluşlar ile ilgili tarafların görüşlerinin alınması esastır” ve “Mekânsal planların, plan değişiklilerinin, revizyon ve ilavelerin hazırlanması sürecinde ilgili kurum ve kuruluşlardan veri, görüş ve öneriler elde edilerek gerekli analiz, etüt, araştırma ve çalışmalar yapılır” düzenlemelerine aykırı olduğu kaydedildi.
İmar planı raporunda nüfus hesabının bin 815 kişiden 6 bin 814 kişiye çıkarıldığına işaret edilerek, “Artan nüfus için Park Alanı, Eğitim Tesis Alanı, Altyapı Alanı, yeterli Sağlık Tesis Alanlarının verilmediği görülmektedir. Gelen nüfus için zaten yeterli sosyal ve teknik alanlar verilmezken mevcutta bulunan Park Alanı da azaltılmıştır. Raporda mevcut imar planlarına ait herhangi bir görselin bulunmadığı da anlaşılmıştır” denildi.
Takip numarası yok
Başvuruda, imar planında PİN (imar planı değişiklikleri ve revizyonları için bir takip numarası olarak kullanılır) numarasının yazılmadığı aktarıldı. Bu durumun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü’nün 31 Aralık 2013 tarihli genelgesine aykırı olduğu kaydedildi. Başvuruda, “Bu nedenle planın resmi bir karşılığının olmadığı ve verilecek ruhsatlarda ve doğacak maddi kayıplarda ilgili meclisin sorumlu olacağı görülmektedir” diye belirtildi.
‘Kanuna aykırı askı süreci yürütüldü’
Planın PİN numarası olmadan askıya çıkarıldığına işaret edilerek, “Mevcut olarak askıya çıkarılan plan yukarıdaki genelge maddelerine aykırı olup planın askıya çıkarılmaması gerekmektedir” denildi. İmar planının resmi bir plan niteliği taşımadığının altı çizilerek, “Revizyon nazım imar planın ve revizyon uygulama imar planının hangi gerekçe ile aynı tarihte askıya çıkarıldığı da anlatılmamış olup kanunlara aykırı bir askı sürecinin de yürütüldüğü görülmektedir” diye kaydedildi.
Başvuruda, yürütmenin durdurulması ve planın iptali istendi.
Ne olmuştu?
Siirt’te 31 Mart 2024 yerel seçimlerinde belediyeyi kayyımdan geri alan Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) yönetimi, Newala Qesaba’nın olduğu alanın imara açılmasına dair kararları 7 Haziran 2024’te iptal etti.
Siirt Belediyesi’ne yeniden kayyım atanması sonrası 11 Nisan’da benzer bir karar alındı. Plan değişikliğiyle birlikte Newala Qesaba’da 5 ila 8 katlı binaların yapılmasının önü açıldı.
Newala Qesaba’da ne oldu?
1915’ten itibaren Ermeniler ve Keldaniler, 1980 ve 90’lı yıllarda da başta Kürtler olmak üzere ağır insan hakları ihlallerine uğrayan, zorla kaybedilen, işkence ve faili meçhul cinayetler sonucu yaşamını yitiren yüzlerce insanın cenazesinin bulunduğu Newala Qesaba’da 1989’da bir toplu mezar ortaya çıkarılmıştı.
22 Nisan 1989 günü alanda iş makinalarıyla yapılan kazıda birkaç saat içinde sekiz kişinin cenazesine ulaşıldı. Zorla kaybedildiği belirtilen insanların cenazeleri için bağımsız uzmanların da yer aldığı bilimsel bir çalışma yapılması bekleniyordu. Fakat aynı gün Siirt Valiliği’nin talimatıyla kazılar durduruldu, o tarihten bugüne hiçbir adım atılmadığı gibi çıkarılan sekiz cenazenin kimlikleri, ölüm nedenleri de aydınlatılmadı.
Bugüne kadar birçok ezgi, kitap ve filme konu olan Newala Qesaba, Siirt kent merkezine yakın bir noktada bulunuyor ve İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) verilerine göre 405 dönümlük bir alanı kapsıyor. (MA)
