Irak’ta 11 Kasım 2025 parlamento seçimleri yaklaşırken, merkezi Musul olan Ninova vilayetinde seçim yarışı giderek kızışıyor. Kentin sokakları aday afişleriyle dolarken, vilayetteki mezhepsel ve etnik dengeler kampanya sürecine damgasını vuruyor.
Başkent Bağdat’ın 405 kilometre kuzeyinde yer alan Ninova, Arap, Kürt, Türkmen ve Hristiyan topluluklarının bir arada yaşadığı çok kimlikli bir bölge. Yaklaşık 4,5 milyon nüfusa sahip vilayet, Irak Parlamentosu’na 34 sandalye gönderiyor.
Bu seçimde Ninova’da bin 47 aday, 28 parti ve 9 ittifaktan oluşan 37 seçim listesi yarışıyor. Ayrıca Hristiyan, Ezidi ve Şebek Kürtlere ayrılmış üç kota koltuğu bulunuyor.
“Vilayet dışı listeler” tartışması
Ninova Milletvekili Muhammed Abd Rabbo, yarışan 37 listeden 24’ünün “vilayet dışından” geldiğini belirterek bunun “Ninova’yı ve gelirlerini kontrol etme girişimi” olduğunu savundu.
Eski Musul Valisi Necim Cuburi de benzer şekilde, “Ninova’nın kimliği tehlikede; sokaklarda kentle ilgisi olmayan liderlerin resimleri var” dedi.
Ninova Seçim Ofisi ise dış vilayet listelerinin sayısının 7 olduğunu açıkladı.
Şii partiler iddialı, Sünniler bölünmüş
Vilayette, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin liderliğindeki “Yeniden İnşa ve Kalkınma” listesi öne çıkarken, Bedir Örgütü ve Nuri el-Maliki’nin desteklediği Hadba Ulusal İttifakı da güçlü bir kampanya yürütüyor.
Sünni blokta ise parçalanma dikkat çekiyor. Muhammed Halbusi’nin Takaddum Listesi, Hamis Hancer’in Irak Egemenlik Listesi ve Mussenna Samarrai’nin Azim Listesi Ninova’da yarışan başlıca Sünni ittifaklar arasında.
Kürt oyları dağınık
Kürt tarafında Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), Ninova’nın kuzey bölgelerindeki konumunu koruyor.
Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) “Ninova Halkı Birliği” adıyla yarışırken, Yeni Nesil ve Kürdistan Sosyalist Demokrat Partisi de aday gösterdi.
Ancak 2023’teki yerel seçimlerde yaklaşık 22 bin Kürt seçmenin oyu adaylar arasında parçalanmış, bu da Kürt temsilini zayıflatmıştı. Ninova’da Kürtler bu seçimde de ortak bir aday çıkarmadı.
Kürt yetkililer, bu yıl “tek bölge sistemi”ne geçilmesinin Kürt oylarını böleceğini ve sandalye kaybına yol açabileceğini belirtiyor. KYB’li Muhammed Kakeyi, yerinden edilmiş Kürtlerin geri dönüşünün “temsilin yeniden güçlenmesi için tek çözüm” olduğunu söyledi.
Ezidi ve Şebek adaylar sahnede
Bu seçimlerde ilk kez “Ezidi Davası İttifakı” adıyla Ezidi bir liste kota dışında genel sandalyeler için yarışıyor.
Ayrıca 7 Ezidi aday, kota sistemindeki tek sandalye için rekabet ediyor.
Şebek Kürtleri ise Başika ve Bartella bölgelerinde etkin. 51 Şebek aday farklı listelerde yer alırken, KDP’nin 61 adayı arasında 3 Şebek aday da bulunuyor.
Vilayetin geleceği tartışmalı
Bazı siyasetçiler, dış aktörlerin Ninova’yı “etnik temelde bölmeyi” hedeflediğini savunuyor. Bedir Grubu’nun, Telafer ve Ninova Ovası’nda yeni vilayetler kurulması yönündeki çağrısı bu tartışmaları daha da alevlendirdi.
Araştırmacı Muhammed Gasub, Şii tarafların bu seçimde önceki döneme göre daha fazla sandalye kazanmasını bekliyor:
“2017 sonrası Sünnilerin birleşik söylemi çöktü. Şii partiler, Sünni bölgelerde örgütlü ve mali gücüyle nüfuz kazanıyor.”
Karmaşık seçim tablosu
Ninova’daki seçim mücadelesi, vilayetin çok bileşenli yapısı, kota sistemi ve dış aktörlerin etkisiyle oldukça karmaşık bir tablo ortaya koyuyor.
Şii partilerin güç kazanması, Sünni blokların bölünmesi ve Kürt oylarındaki parçalanma, Musul’un siyasi dengesini ve Irak parlamentosundaki temsil dağılımını belirleyecek en kritik unsurlar arasında. (Rudaw)
