İklim krizinin etkileri her geçen gün daha fazla hissedilirken, doğa üzerindeki tahribatın sonuçları da giderek yıkıcı hale geliyor. Kanada’daki British Columbia Üniversitesi (UBC) tarafından yürütülen yeni bir araştırma, orman kaybının sadece çevresel değil, aynı zamanda büyük bir afet riski yarattığını gözler önüne serdi.
Dünya Gazetesi’nin aktardığı bir araştırmaya göre, geçmişte yaklaşık 70 yılda bir görülen büyük çaplı sel felaketleri, günümüzde ortalama 9 yılda bir yaşanıyor. Bu durumun başlıca nedeni ise ormanların hızla yok edilmesi. Orman kaybı bu hızla devam ederse, sel sıklığı 18 kat artabilir ve etkileri 40 yıla kadar sürebilir.
420 milyon hektar orman yok oldu
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, 1990’dan bu yana dünya genelinde yaklaşık 420 milyon hektar orman alanı kaybedildi. Bu kayıp, Hindistan’ın yüzölçümüne neredeyse eşdeğer. Yalnızca 2015-2020 arasında, her yıl ortalama 4,7 milyon hektar orman yok edildi.
FAO’nun 2020 raporuna göre dünya kara yüzeyinin yaklaşık %31’i hâlâ ormanlarla kaplı. Ancak bu oran hızla azalıyor ve ormanların ekosistem üzerindeki koruyucu etkisi zayıflıyor.
Selin büyüklüğü yüzde 105 arttı
UBC’nin araştırması, 1950’lerden bu yana ABD’nin Kuzey Carolina eyaletindeki Coweeta Hidroloji Laboratuvarı’nda yürütülen uzun soluklu orman-su ilişkisi deneylerine dayanıyor. İki komşu su havzasının tamamen ağaçsızlaştırıldığı çalışmada, kuzeye bakan bölgede sel sıklığının 4 ila 18 kat arasında arttığı, en büyük sellerin ise %105 oranında büyüdüğü tespit edildi.
Araştırmanın başyazarı ve UBC Ormancılık Fakültesi doktora öğrencisi Henry Pham, eğim yönü gibi küçük görünen faktörlerin bile sel riskini önemli ölçüde etkileyebileceğine dikkat çekti. Pham, orman yönetimi politikalarının yerel coğrafi ve iklimsel özelliklerle birlikte değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
UBC’den hidrolog Dr. Younes Alila da “Ne kadar ormanın kesildiği kadar, bunun nerede ve hangi koşullarda yapıldığı da çok önemli” diyerek mevcut uygulamaların yeniden ele alınması gerektiğini belirtti.
Afetleri önlemek için ormanlar korunmalı
Araştırma, orman tahribatının sadece kısa vadeli değil, uzun vadeli afet ve iklim riskleri yarattığını ortaya koyuyor. Yağış rejimlerindeki bozulma, aşırı hava olaylarının artışı ve aşağı havza topluluklarının daha kırılgan hale gelmesi, bu krizin başlıca sonuçları arasında.
Uzmanlar, ormanların korunmasının yalnızca çevre politikası değil, aynı zamanda afetleri önlemenin en etkili yollarından biri olduğunu vurguluyor. Mevcut orman yönetimi anlayışının acilen gözden geçirilmesi ve doğa tahribatına karşı güçlü önlemler alınması çağrısında bulunuyor.
