Suriye, Beşar Esad’ın geçen yıl 8 Aralık’ta devrilmesinden bu yana ilk Halk Meclisini seçmek için Pazar günü sandık başına gitti.
Pazartesi günü açıklanan ilk sonuçlara göre, kadın ve Arap olmaya toplulukların temsil oranları düşük kaldı.
Kürt grupların kontrolündeki kuzeydoğu kentleri ve Dürzi çoğunluğun yaşadığı güneydeki Süveyda eyaletindeki oylamalar ertelendi.
Seçim Kurulu Sözcüsü Nawar Najmeh, ilk sonuçlara ilişkin yaptığı açıklamada, seçilen 119 üyenin yalnızca 6’sının kadın olduğunu duyurdu.
Najmeh, seçilenler arasında yalnızca iki Hristiyan olduğuna işaret ederek, temsil oranının “Suriye’deki Hristiyanların oranı göz önüne alındığında zayıf” olduğunu da söyledi.
Bu Suriye toplumunun tamamının katılımıyla yapılan bir seçim değildi.
Hükümet tarafından belirlenen yaklaşık altı bin kişi, meclise 140 kişi seçmek için oy verdi.
Ahmed Şara da kalan yetmiş kişiyi kendisi belirleyecek.
Seçim Kurulu Sözcüsü Najmeh, Şara’nın temsil anlamında atamalar yapabileceğini de söyledi.
Seçim sonuçlarına göre, Halep’ten 30, Şam’dan 10, Şam Kırsalı’ndan 12, Humus’tan 12, Hama’dan 12, Lazkiye’den 10, Tartus’tan 2, Deyrizor’dan 10, İdlib’den 12, Dera’dan 6 ve Kuneytra’dan 3 milletvekili Halk Meclisi’ne girdi.
Najmeh “Açıklanan sonuçlar kesin ve itiraza kapalıdır. Her milletvekili, aidiyetine bakılmaksızın tüm Suriyelileri temsil edecektir” ifadelerini kullandı.
Najmeh, Süveyda, Haseke ve Rakka kentlerindeki güvenlik durumu nedeniyle seçimlerin gerçekleştirilemediğini belirterek, söz konusu kentlerde seçimlerin yapılması için yarın özel bir toplantı düzenleneceğini kaydetti.
Ne değişti?
Suriye son seçimini Temmuz 2024’ün ortalarında, Esad hükümetinin düşmesinden beş ay önce gerçekleştirdi.
Önceki elli yıl boyunca Halk Meclisi’nin imajı, 1970’lerin başında iktidarı devralan eski Devlet Başkanı Hafız Esad ve ardından oğlu Beşar Esad’dan bu yana neredeyse hiç değişmemişti.
O tarihten bu yana Baas Partisi, “Ulusal İlerici Cephe” çatısı altındaki diğer dokuz komünist ve sosyalist partinin yanı sıra Genel İşçi ve Köylü Sendikaları Federasyonu ile birlikte meclisin 250 sandalyesinin üçte ikisine hakim oldu.
Geri kalan koltuklar, bağımsızlıkları sorgulanan “bağımsızlar” tarafından dolduruldu.
Önceki hükümetin karşı karşıya kaldığı siyasi ve güvenlikle ilgili zorluklara, özellikle de Suriye topraklarının bir kısmının kontrolünün silahlı muhalif güçlere geçmesine rağmen, halkın katılımıyla hükümetin kontrolündeki bölgelerde parlamento seçimleri periyodik olarak yapılmaya devam etti.
Ancak bu seçimler insan hakları örgütleri tarafından sürekli olarak “adil olmadıkları” ve “meşruiyetten yoksun oldukları” gerekçesiyle eleştirildi.
Esad’ın devrilmesinin ardından yeni hükümet, Ocak ayının sonundaki “Zafer Konferansı’nda”, Suriye Anayasası’nın 8. maddesi uyarınca on yıllardır devletin ve toplumun lideri konumunda olan Arap Sosyalist Baas Partisi’nin feshedildiğini duyurdu.
Daha sonra anayasa değişikliğiyle 8. madde de kaldırıldı.
Ulusal İlerici Cephe de feshedildi.
Suriye’de yeni partilerin kurulmasına izin veren bir yasa kabul edilmedi, yani yeni mecliste örgütlü bir muhalefet yoktu.
Suriye’nin tamamını temsil etmiyor
Yeni koşullar ülkenin hassas dönemecini de yansıtıyor.
Şam yönetimi ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) arasında, SDG’nin Savunma Bakanlığı kuvvetlerine entegre edilmesine yönelik müzakereler halen sürüncemede.
Ülke ayrıca Süveyda ve sahil kesimini kasıp kavuran, Dürzi ve Alevi topluluklarından binlerce kişinin ölümüyle sonuçlanan iki kanlı şiddet dalgasına da tanık oldu.
Yeni seçim kararnamesi Suriye’nin üç şehrini kapsam dışı bırakıyor: Dürzilerin çoğunlukta olduğu Süveyda ve Kürt güçlerinin kontrolünde olan Haseke ve Rakka.
Bu üç şehirdeki koltukların boş kalıp kalmayacağı ya da geçici devlet başkanı tarafından atanacak üyeler tarafından doldurulup doldurulmayacağı henüz belli değil.
