Suriye’nin batısında Akdeniz, kuzeyinde Türkiye, doğu ve güneydoğuda Irak, güneyde Ürdün ve güneybatıda İsrail ve Lübnan bulunuyor.
Anlık gelişmelere göre hızla değişebilse de Suriye’nin sınır kapılarının kontrolünü elinde bulunduran aktörlerin güncel listesi ise şu şekilde:
Türkiye sınırı
Türkiye ile Suriye arasında dokuz noktada sınır geçişi bulunuyor.
Keseb sınır kapısı: Suriye’de Beşar Esad yönetiminin devrilmesi sonrasında, Hatay’daki Yayladağı sınır kapısının Suriye tarafında olan Keseb kapısı cihatçı güçlerin kontrolüne geçti. Sosyal medyada, Hatay’daki Yayladığı sınır kapısının Suriye tarafı olan Keseb’deki cihatçı grupların çektiği görüntüler paylaşıldı. Sınır kapısı kapalı.
فصائل المعارضة السورية تعلن السيطرة على معبر #كسب الحدودي مع تركيا #فيديو pic.twitter.com/psS08IZxCT
— الجزيرة سوريا (@AJA_Syria) December 8, 2024
Babül Hava (Cilvegözü) sınır kapısı: Hatay’ın doğusunda Reyhanlı yakınlarındaki Babül Hava (Cilvegözü) sınır kapısı, eski El Kaide unsurlarını da içeren cihatçı grupların elinde. Esad’ın devrilmesinin ardından Türkiye’den Suriye’ye bu sınır kapısından geçişler sürüyor.
Olaylar devam ederken Suriyelilerin Suriye’ye akın etmeleri sürüyor.
Yüzlerce Suriyeli Reyhanlı tarafındaki Bab El Hava sınır kapısından Suriye’ye geçiyor. pic.twitter.com/efYcGh0F8V
— Suriye Arşivi (@suriyearshivi) December 7, 2024
Babül Selam (Öncüpınar) sınır kapısı: Kilis’in güneyindeki Babül Selam (Öncüpınar) sınır kapısı Türkiye’nin desteklediği Suriye Milli Ordusu (SMO) unsurlarının kontrolünde.
Kobani (Mürşitpınar sınır kapısı): Suruç’un güneyindeki Kobani (Mürşitpınar) kapısı ise Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) elinde bulunuyor.
Akçakale (Tel Abyad) sınır kapısı: Şanlıurfa’nın Akçakale ilçesinde bulunan sınır kapısı da aynı şekilde 2015 yılından bu yana SDG’nin kontrolündeydi. Daha sonra Türkiye’nin desteklediği grupların eline geçti.
Resulayn (Ceylanpınar) sınır kapısı: Şanlıurfa’nın güneydoğusundaki Resulayn (Ceylanpınar) sınır kapısı IŞİD ve SDG güçleri arasında şiddetli çatışmalara sahne olmuştu. Kontrolün şu anda SDG’nin elinde olduğu geçiş noktası Türkiye tarafında kapalıydı. 9 Ekim 2019 tarihinde yaşanan çatışmaların ardından sınır kapısı Türkiye’nin desteklediği grupların eline geçti.
Kamışlı (Nusaybin) sınır kapısı: Mardin’in güneyindeki Kamışlı (Nusaybin) geçiş noktası Şam yönetiminin Türkiye sınırında elinde bulundurduğu tek sınır kapısı olma özelliği taşıyordu. Ancak sınır kapısı Türkiye tarafında kapalıydı. Esad’ın devrilmesi ve askerlerin geri çekilmesiyle sınır kapısının Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetime geçmesi bekleniyor.
Ayn Divar (Çavuşköy): Cizre’nin güneyindeki ve Suriye-Türkiye sınırının en doğu noktasına yakın bir konumda olan Ayn Divar (Çavuşköy) geçiş noktası da SDG güçlerinin elinde bulunuyor.
Lübnan sınırı
Suriye-Lübnan sınırındaki tüm geçiş noktaları rejim güçlerinin kontrolü altındaydı. Buna göre Şam ve Humus’a giden güzergâhlar üzerinde bulunan ve Suriye’de Caidet Yabus (Lübnan’da Masna), Dabussiye (Lübnan’da Abuddiye), Cussiye (Lübnan’da Elka), Tel Kalak (Bukiya), Tartus (Arida) olarak bilinen beş sınır kapısı Esad güçleri tarafından kontrol ediliyordu. Ancak şindi durum değişti. HTŞ ve cihatçı güçlerin denetimine geçti.
El-Masna Sınır Kapısı: Suriye’deki 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin ardından Lübnan’da yaşayan Suriyeliler evlerine geri dönmek için Lübnan-Suriye sınırı olan El-Masna Sınır Kapısı’nda yoğunlaştı.
Ürdün sınırı
Dera vilayetinin güneyindeki Nesib sınır kapısı 2015 yılında Suriyeli muhaliflerin eline geçmiş ve Şam yönetiminin Ürdün’le arasındaki stratejik bir nokta olması dolayısıyla Esad rejimi için güçlük yaşatmıştı. Ürdün tarafında Caber olarak bilinen kapı Rusya’nın desteklediği rejim güçleri tarafından tekrar ele geçirildi. Dera kentinden Ürdün’e geçiş noktası olan ve Ürdün’de El Remta olarak bilinen gümrük hâlen muhaliflerin elinde. Ürdün, Suriye’ye olan sınırındaki Cabir Sınır Kapısı’nı kapattı. Sınır kapısı HTŞ’nin eline geçti.
Irak sınırı
Suriye tarafında Yarabiya, Irak tarafında ise Rabia olarak bilinen sınır kapısı SDG güçlerinin kontrolünde.
Deyrizor: Suriye’nin doğusundaki Deyrizor vilayetindeki Ebu Kemal (Irak’ta El Kaim olarak bilinen) sınır kapısı 2017’de IŞİD’in elinden alınmasından bu yana rejim güçlerinin kontrolündeydi. Bölge SDG’nin kontrolüne geçti.
Aynı vilayette yer alan El Tanf sınır kapısı (Irak’taki ismi El Velid) da IŞİD’in elinden alındığından bu yana ABD liderliğindeki koalisyon güçleri ve müttefiklerinin kontrolünde.
İsrail sınırı
Teknik olarak halen savaş hâlinde olan Suriye ve İsrail arasında resmi bir sınır kapısı bulunmuyor. Ancak 1967’den beri İsrail işgali altında olan Golan Tepeleri’ndeki Kuneytra sınır noktası Suriyeli cihatçı grupların bulunuyordu. İsrail ordusu, cihatçı grupların Suriye’de kontrolü ele geçirmesinin ardından Golan Tepeleri yakınlarındaki Suriye’nin güneybatısındaki Kuneytra bölgesine girdi.
Hangi grup nereyi kontrol ediyor?
HTŞ liderliğindeki cihatçı grupların ittifakı halihazırda Suriye’nin batısında Halep, Hama ve Humus’u kontrol ediyor. İttifak güneye doğru ilerleyerek güneybatıdaki Şam’a da girdi. Ülkenin en güney ucundaki Dera bölgesi de HTŞ’nin kontrolünde.
Dera çevresinde 7 Aralık itibarıyla diğer cihatçı grupların elinde de irili ufaklı bazı bölgeler vardı.
Son gelişmelerin ardından batı kıyılarında yer alan Lazkiye ve Tartus’un Suriye’nin diğer bölgeleriyle bağlantısı kesilmiş oldu.
Ülkenin kuzeydoğu kesimindeki büyük bir bölge ise Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) idaresi altında.
Yine kuzeyde önemli bir kısım da Türkiye destekli Suriye Milli Ordusu (SMO) kontrolünde.
Ülkenin güneydoğusundaki Irak sınırında ise ABD’nin Al-Tanf Askeri Üssü bulunuyor.
Dera’nın kuzeybatısında ise İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri yer alıyor.
