ABD ve İran arasında nükleer gerilim sürerken, Suudi Arabistan’dan kritik bir diplomatik hamle geldi. Suudi Arabistan Savunma Bakanı ve Kral Selman’ın oğlu Prens Halid bin Selman, geçen ay Tahran’da İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve üst düzey yetkililerle gerçekleştirdiği kapalı görüşmede, ABD Başkanı Donald Trump’ın nükleer anlaşma teklifine olumlu yanıt verilmesi çağrısı yaptı.
‘Trump sabırsız, pencere kapanıyor’
Reuters’ın haberine göre 17 Nisan’da İran Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda gerçekleşen görüşmede Prens Halid, İranlı yetkililere Trump yönetiminin hızlı sonuç beklediğini, diplomasi için açılan pencerenin kısa sürede kapanabileceğini vurguladı. Suudi kaynaklara göre prens, “Trump’ın sabrı sınırlı. İsrail’le çatışma riskine karşı anlaşma yapmak daha akıllıca olur” dedi.
İran: ‘Anlaşma istiyoruz ama zayıf değiliz’
Görüşmede İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan, yaptırımların kaldırılması yoluyla ekonomik baskının azaltılmasını hedeflediklerini belirterek anlaşma arzularını dile getirdi. Ancak İran tarafı, ABD’nin “öngörülemez” tutumundan ve uranyum zenginleştirme konusunda çelişkili taleplerinden duydukları rahatsızlığı dile getirdi. İran, Trump yönetiminin nükleer programı tamamen sökme isteğine karşılık, sivil kullanım için zenginleştirme hakkından vazgeçmeyeceğini ifade etti.
Bölgesel dengeler değişiyor
Suudi yetkililer, görüşmede İran’a, bölgedeki istikrarsızlığın yeni bir savaşla daha da derinleşeceği uyarısında bulundu. Gazze ve Lübnan’daki çatışmalar, İran’ın bölgesel nüfuzunu zayıflatmış durumda. İsrail’in Hamas ve Hizbullah’a karşı askeri üstünlüğü ve Esad’ın devrilmesi, İran’ın Şii eksenli “Direniş Ekseni”ni ciddi şekilde sarsmış durumda.
Trump’ın Körfez ziyareti ve yeni dengeler
ABD Başkanı Trump, bu ay gerçekleştirdiği dört günlük Körfez turuyla Suudi Arabistan’ı bölgedeki Sünni eksenin lideri olarak öne çıkardı. Ziyaret sırasında Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman, Trump ile Suriye’nin yeni Sünni lideri Ahmed el-Şerra arasında arabuluculuk yaptı.
2019 Aramco saldırısı hatırlatıldı
Prens Halid, İran’a yönelik doğrudan suçlama yapmasa da, 2019’da Suudi Aramco tesislerine düzenlenen insansız hava aracı saldırılarını hatırlattı. Saldırılar İran destekli Husilere atfedilmiş, Tahran ise bu suçlamayı reddetmişti.
‘Suudi hava sahası saldırıya açılmayacak’
Suudi prens, görüşmede İran’a ABD ya da İsrail’in olası bir saldırısında Suudi hava sahasının veya topraklarının kullanılmasına izin verilmeyeceği güvencesini verdi.
Ekonomik hedefler ve barış arayışı
Carnegie Orta Doğu Merkezi’nden İran uzmanı Muhanned Hage Ali’ye göre, Suudi Arabistan’ın asıl motivasyonu, bölgesel çatışmaların Vizyon 2030 gibi uzun vadeli ekonomik projelerini tehdit etmesini engellemek. Ali, “Savaş Suudi Arabistan’ın ekonomik vizyonunu baltalar. Bu yüzden diplomatik baskı kuruyorlar” dedi.
