14-28 Mayıs 2023 seçimleri sonrası çıkarılan ve muhalefet partilerinin ağırlıkla katılım göstermediği oturumla Meclis’ten geçen yasayla ‘rezerv yapı alanı’ ilan edilen Ümraniye’deki Topağacı Mahallesi’nde onlarca aile kentsel dönüşüm mağduru oldu, hanelerin elektrik ve suyu kesildi.
Mahalleli, kendi kurdukları Barınma Hakkı Bürosu desteğiyle hak arayışını sürdürüyor, geçtiğimiz günlerde yaşanan polis müdahalesi ise gerginlik yarattı.
Kalan evlerin elektrik, su ve doğalgaz hatlarını ida bu sabah kepçeyle çekiçle usulsüzce kesen ve üstümüze çevik kuvvet ekibi yollayan Ümraniye Belediyesi @umraniyebeltr eserini görsün. Usulsüzce kestiğiniz kontaktan yangın çıktı! Su yok. Nasıl müdahale edelim?#İsmetHesapVer pic.twitter.com/Crgxk0chvV
— Topağacı Mahallesi (@topagacimahalle) August 21, 2025
Kendi kurdukları Barınma Hakkı Bürosu’nda gönüllü avukatlar ve şehir plancıları mahalleliye destek oluyor.
Ümraniye Belediyesi’nin izlediği yönteme karşı olduklarını söyleyen mahalleli, hak kaybı yaşamadan ‘yerinde dönüşüm’ talep ettiklerini dile getiriyor.
Mahalle sakinleri, Ümraniye Belediye Başkanı İsmet Yıldırım’ın “yüzde 67’lik gönüllü rızayla” sürdürdüğünü iddia ettiği projenin usulsüz olduğunu söyledi.
21 Ağustos’ta dört kişinin gözaltına alındığı polis müdahalesini de değerlendiren mahalleli, “Müdahale çok sertti. Halktan çok polis vardı” dedi.
Engelli bir çocuğu olduğunu söyleyen mahalleli Handan Yolcu, durumun ciddiyetini “25 gündür elektrik ve sularımız kesik. Hasta çocuğuma bu sıcak yaz gününde banyo yaptıramıyorum. Engelli çocuğumun ilaçlarını buzdolabında muhafaza dahi edemiyorum,” sözleriyle anlattı.
Altyapı kesintileri can güvenliğini de tehdit ediyor. Dün mahallede çıkan yangına müdahale edilemediğini anlatan mahalleli, “Kimsenin suyu olmadığı için yanan eve de kimse müdahale edemedi,” dedi.
Mahalleli, belediye başkanının ziyaretine ilişkin ise “İsmet Yıldırım’ın açıklamaları üzerine insanlar üzerine yürüdü ve bir daha mahalleye adımını atmadı,” dedi.
Mahallede açılan Kentsel Dönüşüm İrtibat Ofisi’nin yaklaşık dört-beş aydır boş olduğu ve yurttaşların muhatap bulamadıkları ifade edildi. “Mahalle muhtarı dahi buraya gelip bizimle konuşmuyor,” diyen mahalleli, temsil eksikliğine dikkat çekti.
Topağacı Mahallesi’nde kentsel dönüşüme dair soru işaretleri
Topağacı Mahallesi, İstanbul’un Ümraniye ilçesinde yer alan ve 2023 itibarıyla yaklaşık 13 bin 826 nüfusa sahip bir mahalle.
Mahalle, 2009 yılında Kazım Karabekir Mahallesi’nden ayrılarak bağımsız bir mahalle statüsü kazandı. Mart 2024’te ‘rezerv yapı alanı’ ilân edilen mahallede, proje kapsamında 174 binanın yıkılması, yerine ise “109 bin 518 metrekare satılabilir alana sahip 1174 konut ve ticari alan inşa edilmesi” öngörülüyor.
Ümraniye Belediyesi’nin resmî açıklamasına göre ise şu ana kadar 73 yapı (89 bağımsız birim) yıkıldı.
48 aylık kira desteğine güven yok
Kentsel dönüşüm sürecinde kendilerine 48 ay kira desteği verileceği konusunda da şüphelerini dile getiren mahalleli, “Evlerin bu kadar sürede biteceğine zaten inanmıyoruz. Hatay’da olanlardan sonra buna inanmak da güç,” dedi.
Yapılacak konutların büyüklüğü de mahallelinin en önemli soru işaretlerinden biri. Bir yurttaş endişesini şu sözlerle dile getirdi: “Bu evde 10 kişi yaşıyoruz. Bize verilecek 70 metrekarelik daireye nasıl sığacağız?”
Ayrıca mahallenin yarısının boşaltılmasının, çevre mahallelerde kira artışına neden olduğu da ifade edildi.
Rezerv yapı alanı nedir?
“Kentsel Dönüşüm Kanunu” olarak bilinen 6306 sayılı kanun uyarınca gerçekleştirilecek uygulamalarda yeni yerleşim alanı olarak kullanılmak üzere, TOKİ’nin veya İdarenin talebine bağlı olarak veya resen Bakanlıkça belirlenen alanlardır.
Ancak 9 Kasım 2023’te yapılan değişikliklerle kanundaki “rezerv yapı alanı” tanımı da değiştirilerek halihazırda yerleşim alanı olan yerlere de el konulmasının önü açıldı.
Ne olmuştu?
Ümraniye Belediyesi’nin verilerine göre 13 bin 826 kişinin yaşadığı Topağacı Mahallesi’ndeki dönüşüm süreci, 2018 Cumhurbaşkanlığı ve genel seçimleri öncesi ilan edilen imar affı ile başladı.
İstanbul Finans Merkezi’nin bulunduğu Finanskent Mahallesi de Ümraniye sınırlarında yer alıyor. Burada süren büyük inşaat faaliyetlerinin yanı sıra, Topağacı, Elmalıkent, Dumlupınar, Hekimbaşı, İnkılap ve Kazım Karabekir mahallelerini kapsayan 8 milyon 82 bin 590 metrekare büyüklüğündeki alana ilişkin 2020 yılında başlatılan kentsel dönüşüm projesi ile ilçe büyük ölçüde bir şantiye sahasına dönüştü.
2021’de mahalle sakinlerinin bir bölümü belediye tarafından yürütülen proje kapsamında hazırlanan sözleşmelere imza verdi. Ancak bir süre sonra projenin iptal edildiğini ve sözleşmelerin tek taraflı şekilde feshedildiği söylendi. Mahalle Mart 2024’te rezerv alan ilan edildi.
