Ukrayna, ABD Başkanı Donald Trump’ın Moskova’ya karşı yeni yaptırımlar uygulamaktan vazgeçmesinin ardından Avrupa Birliği’ne (AB) Rusya’yı izole etmek için daha sert adımlar atması çağrısında bulundu. Kiev yönetimi, AB’ye sunmaya hazırlandığı 40 sayfalık bir “beyaz kitap” ile, AB’nin daha bağımsız ve agresif bir yaptırım politikası izlemesini talep ediyor.
Belgede, Rusya’ya uygulanan mevcut yaptırımların hızlandırılması, dondurulan Rus varlıklarının Ukrayna’ya aktarılması ve bu bireylerin zararlarını Moskova’dan talep etmesi gibi somut adımlar yer alıyor. Ayrıca, AB dışında kalan şirketlerin, özellikle Rusya’ya petrol satışı yapan ülkelerin de yaptırımlara dahil edilmesini öngören “ikincil yaptırımlar” öneriliyor.
Trump’ın geçtiğimiz günlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmesinin ardından yeni yaptırımlardan geri adım atması, AB ve Ukrayna’da hayal kırıklığı yarattı. Trump, görüşmeden sonra AB liderleri ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile telefonla görüşerek, “şimdilik yaptırım istemediğini ve müzakere sürecine zaman tanımak istediğini” iletti.
Ancak AB ve Birleşik Krallık, Trump’ın bu tavrına rağmen Rusya’ya yönelik yeni yaptırım kararlarını duyurdu. AB içinde ise oybirliği gerektiren yaptırım kararlarının önüne geçmek için çoğunluk oyuyla karar alma mekanizması tartışılıyor.
‘Avrupa liderlik rolünü üstlenmeli’
Ukrayna, belgede AB’nin şimdiye kadarki “benzeri görülmemiş” yaptırımlarını övgüyle anmakla birlikte, Washington’un artık bu platformlarda aktif yer almadığını vurguluyor. Beyaz kitapta, “Bugün fiilen, Washington yaptırımlar ve ihracat kontrollerine odaklı hükümetler arası tüm platformlardan çekildi” ifadesi yer aldı.
ABD’nin, Rus petrolüne tavan fiyat uygulanması mekanizmasındaki katılımının azalması, yaptırım ihlallerini soruşturmakla görevli federal ekibin dağıtılması ve uzmanların başka görevlere yönlendirilmesi de raporda dikkat çekilen unsurlar arasında.
Ukrayna hükümeti, bu belirsizliklerin AB’nin caydırıcılığını azaltmaması gerektiğini belirterek, “Aksine, AB bu alanda liderlik rolünü üstlenmeli” çağrısında bulundu.
‘AB içindeki birlik kırılabilir’
Ukraynalı üst düzey bir yetkiliye göre, “ABD’nin yaptırım rejiminden çekilmesi, AB içindeki birlik açısından büyük bir darbe olur.” AB, doların küresel ticaretteki hâkimiyetine sahip olmasa da, yaptırımları sürdürmesi hâlinde Rusya’ya yönelik ekonomik baskının devam edeceği düşünülüyor. Harvard Üniversitesi Davis Center’dan Rus enerji uzmanı Craig Kennedy, “Avrupa, tahmin edilenden çok daha güçlü kartlara sahip” yorumunda bulundu.
