Yapılan ticari anlaşmalar ve Türkçe dil eğitimi veren Yunus Emre Enstitüsü’nün açılması gibi adımlara rağmen, Venezuela ile Türkiye arasındaki ticaret son dört yılda önemli bir düşüş yaşadı. Ekonomik, sosyal ve kültürel anlamda ilişkilerin hızlı bir şekilde geliştiği Güney Amerika ülkesi Venezuela ile dış ticaret, 2023 yılı itibarıyla son dört yılın en düşük seviyesine geriledi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Venezuela ile 2019 yılında 152 milyon dolar olan dış ticaret hacmi, üç yıl içinde 7 katına çıkarak 1 milyar doları aşmıştı. Ancak 2023’te bu rakam 732,5 milyon dolara, 2024 yılında ise 664,5 milyon dolara düşüş gösterdi.
Ticaret Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgilere göre, 2023 yılında Venezuela’ya 307 milyon dolarlık ihracat yapılırken, 357 milyon dolarlık mal ithalatı gerçekleşti. Önceki yıla kıyasla, ihracatta 60 milyon dolarlık bir kayıp yaşandı, ithalatta ise 8,5 milyon dolarlık düşüş kaydedildi.
İki ülke cumhurbaşkanlarının 2022 yılında kısa vadede 3 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşma hedefi koymasına rağmen, son iki yıldır ticaret hacmi düşüş gösteriyor.
İhracat 59 milyon dolar azaldı
2023’te Venezuela’ya yapılan ihracat, bir önceki yıla göre yüzde 16,1 oranında azalarak 306,9 milyon dolara geriledi. Türkiye’nin Venezuela’ya yaptığı ihracatın yaklaşık yüzde 63’ü gıda ürünlerinden oluşuyor. İhracattaki 58,9 milyon dolarlık kaybın 31 milyon doları, değirmencilik ürünlerine yönelik talebin azalmasından kaynaklanırken, 17 milyon dolarlık kayıp ise hububat ürünlerine olan talebin düşmesiyle açıklanıyor.
Geçen yıl Venezuela’ya en çok ihraç edilen ürünler arasında 81,2 milyon dolar değerinde hububat, un, nişasta, süt müstahzarları ve pastacılık ürünleri yer alırken, 57,6 milyon dolar değerinde değirmencilik ürünleri, malt, nişasta ve buğday glüteni de önemli ihracat kalemleri arasında bulunuyor.
En önemli ithalat kalemi hurda
Türkiye’nin Venezuela’dan yaptığı ithalatın başında ise “demir ve çelik” sektörüne ait hurda ürünleri yer alıyor. Hurda ithalatı, toplam ithalatın yüzde 71’ini ve ticaretin yüzde 38’ini oluşturuyor. Ancak son iki yılda hurda ithalatındaki düşüş, ikili ticaretin düşmesinde önemli bir etken oldu. 2022’de 595 milyon dolar olan hurda ithalatı, 2023 yılı itibarıyla ciddi bir azalma gösterdi. Bu düşüşün sebepleri arasında, devlet kontrolündeki sektördeki kadro değişiklikleri ve fiyatlardaki değişim nedeniyle Türk hurda ithalatçıları için önceki yıllara göre daha az avantajlı hale gelmesi öne çıkıyor.
İki ülke arasında ticaret beklentisi
Türkiye’de bu yıl Meclis’ten geçmesi beklenen Yatırımların Karşılıklı Tevki ve Korunması Anlaşması’nın ardından, iki ülke arasında ekonomik anlamda daha yüksek işbirliği seviyelerine ulaşılması bekleniyor. Ancak mevcut ticaret verileri, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın geçtiğimiz Şubat ayında duyurduğu 3 milyar dolarlık ticaret hedefinin oldukça altında bir tablo ortaya koyuyor.(VOA Türkçe)
