Yaz mevsimiyle birlikte manav tezgahlarının baş tacı yine karpuz oldu. İçeriğindeki yüksek su oranı sayesinde serinletici etkisiyle yaz aylarının vazgeçilmezi olan karpuz, sadece tatlı ve lezzetli bir meyve değil, aynı zamanda sağlığa olan faydalarıyla da dikkat çekiyor.
Karpuz nerede yetişir?
Karpuz, sıcak iklim seven bir bitki. Türkiye’de en çok Diyarbakır, Adana, Antalya, Mersin, Manisa, Şanlıurfa ve Aydın gibi sıcak ve uzun yaz mevsimi geçiren bölgelerde yetişiyor. Kumlu, iyi drene edilmiş toprakları seviyor. Bol güneş ışığı, düzenli sulama ve sıcaklık, kaliteli bir karpuzun olmazsa olmazları arasında.
İlk turfanda karpuzlar mayıs sonu gibi Adana’dan çıkar. Yazın ilerleyen aylarında ise Ege ve Güneydoğu’dan gelen karpuzlar pazarlarda yerini alır.
Karpuzun faydaları neler?
Karpuz, %90’dan fazlası su olan bir meyve. Bu özelliğiyle yaz aylarında susuzluğu giderir, serinletir ve vücudu nemli tutar. Aynı zamanda:
-C vitamini ve A vitamini açısından zengindir.
-Likopen adlı antioksidan içerir, bu da kalp sağlığını destekler.
-Kas ağrılarını azaltmaya yardımcı olduğu bilinir.
-Sindirim sistemini destekler, lif oranı yüksektir.
-Düşük kalorili olduğu için diyetlerde de tercih edilir.
Nasıl tüketilir?
Karpuz, en çok dilimlenerek elde ısırıklarla ya da çatalla tüketilir ama yaratıcı fikirlerle sofralarda çeşitlendirilebilir:
-Karpuz ve beyaz peynir ikilisi, Türk mutfağının klasik yaz tabaklarından.
-Smoothie ve detoks suları için harika bir bazdır.
-Dondurma ve sorbe yapımında kullanılabilir.
-Salatalara eklenerek tatlı-tuzlu bir denge oluşturur.
-Son zamanlarda ızgarada pişirilmiş karpuz dilimleri de popülerleşiyor.
Dendikê zebeşê (Karpuz çekirdeği)
Karpuzun çekirdeği, çoğu kişi tarafından atılır veya önemsenmez ama aslında oldukça besleyici ve lezzetli bir atıştırmalıktır. Özellikle Kürt illerinde, çekirdekler kavrularak “dendike zebeş” haline getirilir. Bu çekirdekler, protein, lif ve sağlıklı yağlar açısından zengin olup, enerji verir ve hafif tuzla tatlandırılarak çıtır çıtır yenir.
Karpuz nasıl seçilir?
İyi bir karpuz seçmek de başlı başına bir sanattır. Dikkat edilmesi gerekenler:
-Alt kısmındaki sarı leke, güneşte yeterince olgunlaştığının işaretidir.
-Vurulduğunda tok bir ses çıkarmalıdır.
-Kabuğu parlak ve sert, üzerinde çatlak ya da yumuşaklık olmamalıdır.
