Roman Hafıza Çalışmaları Derneği (Romani Godi) 6 Şubat depremlerinin Malatya’daki Dom ve Abdal kadınlar üzerindeki etkilerini ele aldığı “6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Depremlerinin Malatya’da Dom ve Abdal Kadınlar Üzerindeki Etkilerinin Afet Adaleti ve Toplumsal Cinsiyet Bağlamında İncelenmesi” raporu yayımlandı.
Raporda, Dom ve Abdal kadınların beslenmeden barınmaya, istihdamdan eğitime deprem sonrası katmerlenerek artan sorunlarına vurgu yapıldı.
Romani Godi raporunda ayrıca, deprem sonrası barınma, sağlık, eğitim ve istihdam alanında karşılaşılan zorluklar detaylandırılırken, depremin ardından 2 yıl geçmiş olmasına rağmen Malatya’da hâlâ çadırlarda, elektriksiz ve taşıma su ile yaşamlarını sürdürmek zorunda olan Dom ve Abdal kadınlar bulunduğu hatırlatıldı.
Raporda çocuklarının beslenme ihtiyaçlarını karşılamakta güçlük çeken kadınların, “Okuldaki arkadaşlarının beslenmelerinde çocukların nefisleri kalıyor” gibi ifadeleri yer alıyor. Dağıtılan gıda yardımlarına yaşadıkları ayrımcılıkla erişimlerinin kısıtlandığını söyleyen kadınlar, erişebildikleri gıdaların da zaman zaman bozuk çıktığını söylüyor.
Raporda deprem öncesinde okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve ortaöğretim kademelerinde toplam kayıtlı öğrenci sayısının, deprem sonrası yüzde 25 oranında azaldığına vurgu yapılıyor. Bu azalmada okullara erişimde yaşanan fiziksel engellerin yanı sıra artan yoksulluğun da etkili olduğu ortaya konuluyor. Dom ve Abdallar açısından yoksulluğun daha da derinleştiği belirtilen raporda, artan maliyetler ve gelir kaynaklarının kaybı ile çocukların aile ekonomisine katkı sağlamak için eğitimden kopmaya başladığına vurgu yapılıyor.
Tüm bu süreç içerisinde hem depremin yarattığı hem de sonrasında ortaya çıkan belirsizlik kadınların yaşadığı psikolojik sorunları ağırlaştırıyor.
Romani Godi raporunda, Dom ve Abdal topluluklarının insana yakışır yaşam koşullarına kavuşması ve haklara erişimlerinin artırılması için geçici yerleşim alanlarına güvenli konteynerlerin sağlanması, her haneye ayrı konteyner verilmesi, kadınlar ve kız çocukları için özel alanların oluşturulması ve su, enerji gibi altyapıların iyileştirilmesi gerektiği ifade ediliyor. Kadınlar açısından sağlıklı bir yaşam koşulunun sağlanması için gıda güvenliği önlemlerinin alınması, bebek maması ihtiyacı olan ailelere düzenli destek sağlanması, kadınlar için sağlık ve psikolojik destek hizmetlerinin sunulması ve hijyen malzemelerinin düzenli olarak dağıtılması talep ediliyor. Deprem bölgesindeki sorunların çözümü açısından kadınlara ekonomik destek verilmesi ve iş imkanlarının sağlanması, kız çocuklarına burs ve destek programları sunulması, servis imkanlarının artırılması gibi öneriler sunulan raporda kadınların yaşadığı şiddete karşı da hukuki destek ve şiddetle mücadele mekanizmaları kurulması, sığınmaevleri inşa edilmesi gerektiği belirtiliyor.
Romani Godi hakkında
Romanes’te “Roman Aklı” anlamına gelen Romani Godi, Romanların eşitsizlik, ayrımcılık, hak ihlalleri, Roman dilinin ve kültürünün yaşadığı yok olma tehlikesini dert eden bir grup genç aktivistin ‘Opre Roma’ sloganı ile 2022 yılı başında kuruldu.
Romani Godi, Romanların dillerini, tarihlerini, kültürlerini, Romanların yaşadığı eşitsizlikleri ve maruz kaldıkları her türlü tarihsel eylemleri; bir bütün olarak toplumsal hafıza olarak kabul ediyor ve Romanların toplumsal hafızasının güçlendirilmesi, eşitsizliğin ortadan kaldırılması için hak temelli çözümler üretilmesi amacıyla izleme, araştırma ve raporlama çalışmaları yürütüyor.
