CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, cezaevlerinde yaşanan insan hakları ihlallerini Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a yönelttiği soru önergesiyle Meclis gündemine taşıdı. Sarıbal, cezaevlerinde mahkumların insani koşullarda barınmadığını belirterek, kapasite aşımına dikkat çekti.
‘Kapasitenin çok üzerinde tutuluyorlar’
Sarıbal, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü’nün 2025 yılı Şubat ayı verilerine göre, Türkiye’deki toplam ceza infaz kurumu sayısının 395 olduğunu, ancak bu kurumların kapasitesinin 299 bin 940 kişi olduğunu ifade etti. Buna karşın, tutuklu ve hükümlü sayısının 384 bin 216’ya ulaştığını, yani 84 bin 276 mahpusun, kapasitenin çok üzerinde ve insan onuruna yakışmayan koşullarda tutulduğunu söyledi.
Sarıbal, cezaevlerinde mahkumların sırayla uyumak zorunda bırakıldığını, yatak ve ranza eksiklikleri nedeniyle yerde uyuduklarını, hijyen malzemelerine ve sağlık hizmetlerine erişim konusunda ciddi ihlaller yaşandığını kaydetti. Ayrıca, cezaevlerinde kadın mahpusların hijyen malzemelerine erişimde büyük sıkıntılar yaşadığını vurguladı.
Bursa Barosu İnsan Hakları Komisyonu ile birlikte yaptığı ziyaretlerde, Bursa E Tipi Cezaevi ve Marmara Ceza ve İnfaz Kurumu’ndaki ihlalleri de gündeme getiren Sarıbal, cezaevlerindeki fiziki yetersizliklerin, Anayasa’nın 17. maddesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. maddesi ve 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’a aykırı olduğunu belirtti.
Sarıbal, cezaevlerindeki ihlallerin giderilmesi için Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a şu soruları yöneltti:
- “Bakanlığın cezaevlerindeki kapasite fazlası ve fiziki yetersizlikler üzerine bir incelemesi var mıdır?
- Güncel mahkum sayısı ve kapasite verileri nelerdir?
- Temel insani ihtiyaçlara (tuvalet, yatak, sıcak su, havalandırma) erişimde yaşanan sorunların giderilmesi için ne gibi önlemler alınacaktır?
- Kadın mahpusların hijyen malzemelerine erişim sorunu nasıl çözülecektir?
- Cezaevlerinde sağlık hizmetlerine erişimin iyileştirilmesi için herhangi bir çalışma yapılmakta mıdır?
- Ağır ve kronik hastaların tedavi süreçleri nasıl insani koşullara uygun hale getirilecektir?
- Mahpusların içme suyu, temizlik malzemeleri ve ısınma gibi temel ihtiyaçlarını parayla satın almak zorunda bırakılmaları insan haklarına aykırı değil midir?
- Devlet tarafından bu ihtiyaçların ücretsiz karşılanması yönünde bir düzenleme yapılması düşünülmekte midir?”
Sarıbal, cezaevlerinde mahpusların temel insani haklarını ihlal eden bu durumların ivedilikle çözülmesi gerektiğini ifade etti.
