ABD Sağlık Bakanlığı yetkilileri, 24 Ağustos Pazar günü ülkede ilk kez Yeni Dünya vida kurdu (New World screwworm) vakasının bir insanda tespit edildiğini duyurdu. Et yiyen parazitin, Orta Amerika’da salgının yaşandığı El Salvador’dan ABD’ye dönen bir hastada bulunduğu açıklandı. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), vakayı 4 Ağustos’ta doğruladı. Sağlık yetkilileri, hastanın tedavi edildiğini, başka insana ya da hayvana bulaşma belirtisi olmadığını bildirdi.
Yıkıcı bir zararlı
ABD Tarım Bakanlığı’na bağlı Hayvan ve Bitki Sağlığı Denetim Servisi (Aphis), söz konusu sineği yıkıcı bir zararlı olarak tanımlıyor. Yetişkin vida kurdu sinekleri, turuncu gözleri ve metalik mavi-yeşil gövdesiyle normal ev sineklerine benziyor. Ancak bu türün bıraktığı kurtçuklar, çiftlik ve evcil hayvanlardan yabani hayvanlara ve nadiren insanlara kadar geniş bir canlı grubunu istila edebiliyor.
Hayvanlara nasıl bulaşıyor?
Dişi sinekler yumurtalarını sıcak kanlı hayvanların açık yaralarına bırakıyor. Yumurtalardan çıkan yüzlerce larva, keskin ağız kancalarıyla canlı dokuyu parçalayarak ilerliyor. “Vida kurdu” adı da larvaların adeta yaralara vidalanır gibi gömülmelerinden geliyor. Tedavi edilmezse enfeksiyon, konakçı hayvan için ölümcül olabiliyor.
İnsanlarda nadir ama tehlikeli
İnsanlarda çok nadir görülen bu parazit, açık yarası bulunan kişilerin salgın bölgelerinde bulunması ya da enfekte hayvanlarla teması sonucu bulaşabiliyor. Tedavinin tek yolu, larvaların cerrahi yöntemlerle çıkarılması ve yaranın dezenfekte edilmesi. Erken müdahale edilirse ölümcül risk azalıyor.
Tarihsel salgınlar
Vida kurdu sineği, 1930’lu yıllarda ABD’nin güney eyaletlerinde yayılmış, ancak 1960’larda doğaya salınan milyonlarca kısır erkek sinek yöntemiyle tamamen temizlenmişti. Son salgın 2023’te Panama’da başlamış ve kuzeye doğru yayılmıştı. Temmuz ayında Meksika’da yeni vakalar bildirildi. Bunun üzerine ABD, güney sınır kapılarından hayvan ticaretini durdurdu.
Ekonomik risk büyük
ABD normalde Meksika’dan yılda bir milyondan fazla sığır ithal ediyor. Yetkililer, potansiyel bir yayılımın yalnızca halk sağlığını değil, 100 milyar dolardan fazla ekonomik faaliyeti de tehdit edebileceğini belirtiyor. Şu an için insanlara yönelik riskin “çok düşük” olduğu vurgulansa da, tarım ve hayvancılık sektörü alarma geçmiş durumda. (BBC)
