Çin, ABD Başkanı Donald Trump’ın “Pekin’in de katılmasını umuyorum” açıklamasına rağmen, Washington ve Moskova ile nükleer silahsızlanma görüşmelerine dahil olmayacağını duyurdu.
Trump, pazartesi günü “Nükleer silahsızlanma büyük bir hedef. Rusya bunu yapmaya istekli ve bence Çin de istekli olacak. Nükleer silahların yayılmasına izin veremeyiz, bunu durdurmalıyız” açıklaması yapmıştı.
Ancak Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Guo Jiakun, bugün yaptığı açıklamada, bunun “ne makul ne de gerçekçi” bir beklenti olduğunu söyledi.
Guo, “Çin ile ABD nükleer kapasiteler açısından aynı seviyede değil. En büyük nükleer cephaneye sahip ülkeler, nükleer silahsızlanma konusunda özel ve öncelikli sorumluluklarını yerine getirmelidir” ifadelerini kullandı.
Pekin, prensipte silahsızlanmayı desteklediğini söylese de, Washington’un Moskova ile yürüttüğü nükleer silahları azaltma görüşmelerine katılma çağrılarını düzenli olarak reddediyor. Çin ayrıca, nükleer güçlerini “ulusal güvenlik için gerekli asgari seviyede tuttuklarını ve hiçbir ülkeyle silahlanma yarışına girmediklerini” belirtiyor.
Küresel nükleer tablo
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) 2024 verilerine göre:
ABD: 3.708
Rusya: 4.380
Çin: 500
Fransa: 290
İngiltere: 225 nükleer başlığa sahip.
ABD ve Rusya, birlikte dünyadaki nükleer cephaneliğin yaklaşık yüzde 90’ına sahip. Ancak Moskova, 2023’te kalan son silah kontrol anlaşmasından çekilmişti.
Aynı yıl, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kapsamlı Nükleer Deneme Yasağı Anlaşması’nın (CTBT) onayını iptal etmişti. Washington anlaşmayı imzalamasına rağmen hiçbir zaman onaylamamıştı.
1996’da kabul edilen CTBT, tüm dünyada nükleer patlamaları yasaklıyor, ancak hiçbir zaman tam olarak yürürlüğe girmedi. Çin, Kuzey Kore, Hindistan, Pakistan, İsrail, Mısır ve İran da anlaşmayı onaylamamış ülkeler arasında.
Nükleer gerilimin artışı
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgali, nükleer savaş ihtimalini yeniden gündeme getirdi. 2023’te Putin, nükleer silah kullanım eşiğini düşüren yeni bir doktrin imzaladı. Bu doktrine göre ‘herhangi bir devletin veya askeri ittifakın Rusya’ya ya da müttefiklerine saldırısı’, o blokun saldırısı olarak kabul edilecektir.
Putin ayrıca, bu ay başında Moskova’nın yeni hipersonik Oreşnik füzelerinin üretimine başladığını ve bunların yıl içinde Belarus’a konuşlandırılacağını açıkladı. Kremlin’e göre Oreşnik füzeleri nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip. (Euronews)
