Nepal’de sosyal medya yasakları, yolsuzluk ve adaletsizliklere karşı gençlerin başlattığı protestolar ülke çapında büyük bir ayaklanmaya dönüştü. Başkent Katmandu ve diğer şehirlerde binlerce kişi sokağa çıktı, güvenlik güçleriyle çatışmalar sonucu ölü sayısı 25’e yükseldi.
Sosyal medya yasağı kıvılcım oldu
Geçen hafta hükümet, WhatsApp, Instagram ve Facebook’un da aralarında bulunduğu 26 sosyal medya platformunu “kayıt zorunluluğunu yerine getirmedikleri” gerekçesiyle yasakladı. Muhalifler bu adımı, yolsuzluk karşıtı hareketi susturma girişimi olarak değerlendirdi. Yasa büyük tepkiler sonrası pazartesi gecesi geri çekildi.
Parlamento ateşe verildi, başbakan istifa etti
Pazartesi günü 19 kişinin ölmesi, yaklaşık 200 kişinin yaralanmasıyla tansiyon yükseldi. Ertesi gün Katmandu’daki parlamento binası, Nepali Kongre Partisi’nin genel merkezi ve eski Başbakan Sher Bahadur Deuba’nın evi ateşe verildi. Bazı bakanların evlerine de saldırılar düzenlendi. Üç kişinin daha yaşamını yitirmesiyle ölü sayısı 22’ye, ardından 25’e çıktı.
Çatışmaların büyümesi üzerine Başbakan Sharma Oli istifa etti. Oli, “Sorunun çözümünü kolaylaştırmak ve siyasi çözüme katkı sunmak için istifa ediyorum” dedi.
Ordu sahaya indi
Nepal Ordusu, “halkın can ve mal güvenliğini korumak” gerekçesiyle sokağa indi. Genelkurmay Başkanı General Ashok Raj Sigdel, protestocuları yağma ve kundaklama ile krizi fırsata çevirmekle suçladı ve “ordu gerekirse yönetime el koymaya hazır” açıklamasında bulundu.
Kimler protesto ediyor?
Gösterilerin öncülüğünü kendilerini “Z kuşağı” olarak tanımlayan gençler yapıyor. Üniversite ve lise öğrencileri, hatta çocuklar bile sokaklarda. Ellerinde kitaplarla yürüyen gençler, “özgürlük” taleplerini dile getiriyor.
Protestocuların talepleri iki başlıkta öne çıkıyor:
- Sosyal medya yasağının tamamen kaldırılması
- Ülkedeki yolsuzluğa son verilmesi
- İlk talep yerine getirilmiş olsa da ikinci talep için hükümetten henüz adım gelmedi.
“NepoKids” tepkisi
Protestoların sembolü haline gelen #NepoBaby ve #NepoKids etiketleri, politikacıların çocuklarının sosyal medyada paylaşılan lüks yaşam videolarıyla popülerleşti. Gençler, bunun yolsuzluk ve liyakatsizliğin kanıtı olduğunu savunuyor.
Bundan sonra ne olacak?
Başbakanın istifasına rağmen ülkeyi kimin yöneteceği belirsiz. Katmandu’da ilan edilen sokağa çıkma yasağına rağmen protestolar sürüyor. Analistler, hükümetin kayda değer adımlar atmaması halinde gösterilerin büyüyebileceği ve sivil toplumun daha geniş çaplı katılım gösterebileceğini belirtiyor.
