Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin, Türkiye’nin “umut hakkının” sağlanması konusunda adım atıp atmadığını inceleyecek olan toplantının ilk günü başladı. Üç günün ardından Komite’nin, Türkiye’ye dair bir ara karar açıklaması bekleniyor.
15 Eylül 2024’te Avrupa Konseyi’nin yürütme organı olan Bakanlar Komitesi, Türkiye’ye Eylül 2025’e kadar mevzuatını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) “umut hakkı” içtihadına uyumlu hâle getirmesi için süre vermişti. Bu ilke, Mahkeme’nin 2014 tarihli Vinter ve Diğerleri/Birleşik Krallık kararında ortaya konmuş ve Öcalan/Türkiye (No.2) davasında da pekiştirilmişti.
Bakanlar Komitesi, bu reformların uygulanmaması durumunda Avrupa Konseyi’nin denetim çerçevesi kapsamında yaptırımların devreye gireceği uyarısında bulunmuştu.
Komite, 12 Haziran’da yaptığı toplantıda Abdullah Öcalan ve arkadaşlarının infaz sürecini incelemek üzere 15,16, 17 Eylül tarihlerini toplantı günü belirlemişti.
Üç gün sürecek toplantıda Abdullah Öcalan, Emin Gurban, Civan Boltan ve Hayati Kaytan’ın umut hakkının sağlanması için Türkiye’nin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği değerlendirilecek.
Konsey’in icra organı olan Bakanlar Komitesi, dönem başkanı olan Malta Dışişleri Bakanı Ian Borg öncülüğünde, 46 üye ülkenin dışişleri bakanları ve/veya daimi temsilcileri olan büyükelçileriyle, Strasbourg’da toplanarak bu dosyayı, Türkiye ve diğer ülkelerin birçok ceza infaz dosyasını görüşecek.
Umut hakkı nedir?
Umut hakkı, ömür boyu cezaevinde infaz edilecek bir hapis cezasına mahkum edilen hükümlülerin serbest bırakılıp bırakılmayacağının belli bir süre sonra idari veya yargısal bir makam tarafından değerlendirilmesini öngören bir hak.
Umut hakkı, hükümlünün ömür boyu cezaevinde kalmayacağını bilmesini ve belli koşullar gerçekleştiğinde serbest kalabileceği umuduyla cezasını infaz etmesini ifade ediyor.
Umut hakkı kavramı, AİHM kararlarıyla ortaya çıktı. Hükümlünün serbest kalma umudu olmadan ömür boyu cezaevinde tutulması AİHM tarafından AİHS madde 3’te düzenlenen işkence yasağının ihlali olarak kabul ediliyor.
