İsrail ordusunun Lübnan’a yönelik saldırılarını yoğunlaştırdığı bir dönemde, Lübnan ve İsrail arasında dün sivil temsilcilerin Lübnan’ın güneyindeki Nakura kentinde bir araya gelmesiyle ABD liderliğinde bir komite toplantısı gerçekleştirildi. Görüşme iki ülke arasında 1991’deki Madrid Konferansı’ndan bu yana askeri olmayan, ilk sivil düzeydeki temas oldu.
Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen Mavi Hat yakınında yapılan görüşmelere Lübnan tarafında eski ABD Büyükelçisi Simon Karam, İsrail tarafında ise Ulusal Güvenlik Konseyi Dış Politika Direktörü Uri Resnick katıldı. ABD de görüşmede hazır bulundu. ABD’nin Beyrut Büyükelçiliği tarafından yapılan açıklamada görüşmenin iki taraf arasında kalıcı barış ve istikrarı desteklemek, ayrıca siyasi ve askerî müzakereleri kolaylaştırmak amacıyla yapıldığı belirtildi.
‘Kalıcı sivil-askeri diyalog için büyük bir adım’
Açıklamada, tüm tarafların Karam ve Resnick’in katılımını “kalıcı sivil-askerî diyaloğa doğru büyük bir adım” olarak karşıladığı belirtildi. Görüşme, Papa 14. Leo’nun Lübnan ziyaretinin ardından İsrail’in hava operasyonlarını yeniden yoğunlaştırdığı bir günde yapıldı.
ABD’nin temsilcisi de katıldı
ABD’nin toplantıya katılan temsilcisi Morgan Ortagus, önceki gün İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Savunma Bakanı Israel Katz, Dışişleri Bakanı Gideon Saar ve askerî istihbarat şefi Shlomi Binder ile de görüştü. Saar, X hesabından yaptığı açıklamada, “Lübnan’ın egemenliğini ihlal eden İsrail değil, Hizbullah’tır” dedi ve örgütün silahsızlandırılmasının hem İsrail’in güvenliği hem de Lübnan’ın geleceği için kritik olduğunu savundu. Washington, Hizbullah’ın tüm silahlarını yıl sonuna kadar devretmesi konusunda Beyrut’a baskı uyguluyor. Ancak Hizbullah bu talebi reddediyor.
Ne olmuştu? Ateşkes ve arka planı
Hizbullah’ın Ekim 2023’te İsrail’in kuzeyine yönelik saldırılarıyla başlayan ve İsrail ordusunun Lübnan’a kara ve hava harekatlarıyla yanıt verdiği çatışmalar, bölgede büyük yıkıma yol açmıştı. .
Taraflar arasında Kasım 2024’te bir ateşkes ilan edilmiş olsa da, İsrail’in Güney Lübnan’daki Hizbullah hedeflerine yönelik “önleyici” olduğunu iddia ettiği bombardımanları ve sınır hattındaki gerginlikler devam ediyordu.
Hizbullah ve İsrail arasındaki ateşkesin uygulanmasını denetlemek için 27 Kasım 2024’te kurulan Uluslararası İzleme ve Uygulama Mekanizması, ABD ve Fransa tarafından yönetiliyor ve UNIFIL’den temsilcileri de içeriyor.
Ateşkese göre İsrail ordusunun işgal ettiği beş sınır köyünden 26 Ocak 2025’e kadar çekilmesi gerekiyordu.
Ancak İsrail, Hizbullah’ın yeniden örgütlendiğini gerekçe göstererek çekilmeyi iki kez erteledi.
Ateşkes ayrıca Hizbullah’ın güçlerini ve üslerini Litani Nehri’nin kuzeyine taşımasını ve UNIFIL koordinasyonunda Lübnan ordusunun bölgede daha yoğun konuşlanmasını öngörüyordu.
Ancak İsrail, Hizbullah’ın yeniden silahlanmaya çalıştığı gerekçesiyle ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana neredeyse her gün hava saldırılarını sürdürdü.
Mart ayında askeri yetkililer iki ülke sınırının kara hattının belirlenmesi için yüz yüze görüşmüştü. 2022’de ise ABD’nin arabuluculuğunda iki ülke arasında deniz sınırı anlaşması imzalanmıştı. Bu görüşmeler teknik nitelikte ve arabulucular aracılığıyla yürütülmüştü.
Lübnan hükümetinin, Hizbullah’ın askeri kanadının baskısına rağmen İsrail ile doğrudan masaya oturması, Beyrut yönetiminin ülkeyi yeni bir yıkımdan kurtarma çabası olarak yorumlanıyor. (ANKA)
