Kraliçe Zenobia’nın kenti olarak bilinen ve Suriye tarihinin en önemli kültür merkezlerinden biri olan Palmira’da, IŞİD’in gerçekleştirdiği yıkım bir kez daha gözler önüne serildi. Mezopotamya Ajansı (MA), UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan antik kentteki tahribatı görüntüledi.
Şam’ın kuzeydoğusunda bulunan Palmira (Tedmur), 2015 yılında IŞİD’in hedefi olmuş ve birçok arkeolojik yapı ağır hasar görmüştü. Bel Tapınağı, Baal Şamin Tapınağı, Zafer Takı, Tetrapylon anıtı ve çeşitli mezarlıklar tamamen yıkılırken; amfi tiyatro ve sütunlu cadde de ciddi zarar aldı.
Tarihi kent şu anda HTŞ’nin kontrolündeki bir bölgede yer alıyor ve savaşın izleri her adımda görülebiliyor. Güvenlik sorunları ve çatışmalar nedeniyle 2011’den bu yana düzenli ziyaretlerin yapılamadığı Palmira’ya, son yıllarda gelenlerin sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. Kentte yalnızca birkaç hediyelik eşya satıcısı ve bazı HTŞ’liler bulunuyor.
Yıkımın izleri hâlâ yerinde
IŞİD ve Suriye rejiminin hava saldırıları sonucu parçalanan heykel ve büstlerin kalıntıları hâlâ yerde duruyor. Bazı tapınakların sütunları tamamen çökerken, kimilerinden yalnızca duvar kalıntıları kalmış durumda. Sütunlu caddedeki birçok sütun tahrip edilmiş, amfi tiyatronun önündeki balyozlarla kırılmış taş bloklar olduğu yerde duruyor.
Hakim tepede yer alan tarihi kalenin çevresinde patlayıcı maddelerin bulunduğu, herhangi bir önlem alınmaması nedeniyle bazı eserlerin zaman içinde çalındığı belirtiliyor.
Tedmur merkez de enkaza dönmüş durumda
Sadece antik kent değil, Tedmur şehir merkezi de büyük bir yıkıma uğramış durumda. Kentin neredeyse tüm binaları hava saldırıları ve çatışmalar nedeniyle tahrip olmuş; elektrik, su ve kanalizasyon altyapısı ağır hasar almış.
Bazı aileler iç mahallelerdeki evlerine dönmüş olsa da büyük çoğunluk hâlâ başka kentlerde yaşıyor.
Palmira’nın tarihsel önemi
Tedmur adıyla da bilinen Palmira, Suriye’nin orta kesiminde yer alıyor ve tarih boyunca doğu ile batı arasında önemli bir ticaret ve kültür kavşağı oldu. Çok sayıda anıt, kule mezarı, heykel, sütun ve tapınak barındıran kent, 1980 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alındı.
IŞİD, Mayıs 2015’te Palmira’yı ele geçirerek antik yapılara balyozlar ve patlayıcılarla büyük zarar verdi; arkeolog Halid el-Esaad ve Esad rejiminin birçok askerini amfi tiyatroda infaz etti.
Palmira, M.S. 3. yüzyılda Roma’ya başkaldıran Kraliçe Zenobia’nın yönetiminde altın çağını yaşamıştı. Kimi kaynaklar Zenobia’nın esir düşmesinin ardından öldüğünü belirtse de, doğum ve ölüm tarihine dair kesin bilgi bulunmuyor.
