Mervaniler döneminde 1065 tarihinde Dicle Nehri üzerinde mimar Übeyd oğlu Yusuf tarafından inşa edilen ve günümüze kadar ayakta kalabilen On Gözlü Köprü, bugün insan eliyle günbegün yürütülen eko-kırımın tehlikesi altında.
Aynı zamanda Dicle Vadisi ve Hevsel Bahçeleri’nin oluşturduğu doğal peyzajın incisi niteliğindeki köprünün her iki yakasındaki yapılaşmalar 2016 yılında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine atanan kayyımla başladı.
Google Earth üzerinden elde edilen fotoğraflarda, 2014 yılında köprü ve etrafında hiçbir yapılaşma olmazken, 2016’da atanan kayyımlar ile birlikte gün gün beton duvarların yükseldiği görülüyor.
Nehir yatağı bozuldu
Dicle Nehri Vadisi ve Hevsel Bahçeleri’nin bulunduğu bölgede yapılan bilimsel çalışmalarda yaklaşık 607 bitki ve 635’e yakın hayvan türü tespit edildi. Kuşlar, memeliler ve omurgasız türlerin barınağı konumunda olan bölgede, birçok türün neslinin tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu bildiriliyor.
Başta On Gözlü Köprü’nün etrafı olmak üzere nehir yatağına dökülen moloz ve yükselen beton duvarların faunayı da bozduğuna dikkat çekiliyor.
İnsan sirkülasyonu gürültü kirliliğini arttırdı
Büyükşehir ve ilçe belediyelerine atanan kayyımların sağladığı işletme ruhsatlarıyla bölgede insan sirkülasyonu arttı ve gürültü kirliliği çekilemez boyuta ulaştı.
Köprü üzerindeki işletmelerin içinde düğün salonlarının da bulunmasıyla birlikte patlatılan havai fişekler, bölgede yaşamını sürdüren 180 farklı türde kuşun geçiş güzergahlarını değiştirdiği gibi kuşların ölümlerine de sebep oluyor.
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nden açıklama
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Dicle Vadisi’ni tahrip etmek, kamusal alanları işgal etmek ve fahiş fiyatlarıyla kentlilerin tepkisini çeken On Gözlü Köprü civarındaki işletmelere yönelik yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, köprü ve Dicle Vadisi’ndeki yapılaşmanın kayyım döneminde başlatıldığı vurgulandı:
“Mervaniler döneminde 1065 yılında Dicle Nehri üzerinde yapılan On Gözlü Köprü aynı zamanda Diyarbakır’ın doğal peyzajı içinde günümüze kadar ayakta kalabilen bir inci. Google Earth üzerinden elde edilen fotoğraflar, köprü ve etrafındaki eko-kırımı özetliyor. Mervaniler döneminde 1065 tarihinde Dicle Nehri üzerinde mimar Übeyd oğlu Yusuf tarafından inşa edilen ve günümüze kadar ayakta kalabilen On Gözlü Köprü, bugün insan eliyle günbegün yürütülen eko-kırımın tehlikesi altında. Aynı zamanda Dicle Vadisi ve Hevsel Bahçeleri’nin oluşturduğu doğal peyzajın incisi niteliğindeki köprünün her iki yakasındaki yapılaşmalar 2016 yılında Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine atanan kayyımla başladı. Google Earth üzerinden elde edilen fotoğraflarda, 2014 yılında köprü ve etrafında hiçbir yapılaşma olmazken, 2016’da atanan kayyımlar ile birlikte gün gün beton duvarların yükseldiği görülüyor.”
‘Birçok türün nesli tükenmekle karşı karşıya’
“Dicle Nehri Vadisi ve Hevsel Bahçeleri’nin bulunduğu bölgede yapılan bilimsel çalışmalarda yaklaşık 607 bitki ve 635’e yakın hayvan türü tespit edilmiştir. Kuşlar, memeliler ve omurgasız türlerin barınağı konumunda olan bu bölgede, birçok türün nesli tükenmekle karşı karşıya. Özellikle On Gözlü Köprü’nün etrafı olmak üzere nehir yatağına dökülen moloz ve yükselen beton duvarlar, tabiat cennetinin faunasını günbegün bozmaktadır.”
‘Kayyımın sağlamış olduğu işletme ruhsatları’
“Büyükşehir ve ilçe belediyelerine atanan kayyımların sağlamış olduğu işletme ruhsatlarıyla bölgede insan sirkülasyonu arttı ve gürültü kirliliği çekilemez boyuta ulaştı. Köprü üzerindeki işletmelerin içinde düğün salonlarının da bulunmasıyla birlikte patlatılan havai fişekler, bölgede yaşamını sürdüren 180 farklı türde kuşun geçiş güzergahlarını değiştirdiği gibi kuşların ölümlerine de sebep olmaktadır. Her gün sayıları artan ve sınırlarını genişleten işletme sahiplerinin iddia ettiği gibi bölgede bir ağaçlandırmanın aksine yıllar içinde bölgedeki değişim Google Earth fotoğraf karelerine böyle yansıdı.”
Diyarbakır’da bir eko-kırımın kronolojisi: On Gözlü Köprü
Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nden açıklama:
“Yapılaşma kayyım döneminde başlatıldı”
“180 farklı türde kuşun geçiş güzergahlarını değiştirdiği gibi kuşların ölümlerine de sebep olmaktadır”
“Gürültü kirliliği arttı”… pic.twitter.com/EkFRE5Ndw2— İlke TV (@ilketvcomtr) December 8, 2025
