Ağız sağlığı ile beyin sağlığı arasındaki ilişkinin sanılandan daha güçlü olduğunu gösteren yeni bilimsel çalışmalar, uluslararası tıp çevrelerinde geniş yankı uyandırıyor. Japonya’da yapılan son araştırma, diş eti hastalığı (periodontitis) ve diş kaybının, hafıza, öğrenme ve duyguları yöneten hipokampusta daha hızlı küçülmeyle bağlantılı olduğunu ortaya koydu.
Araştırmanın sonuçları yalnız değil. Bu yıl içinde ABD’de yapılan ve 40 binden fazla yetişkinin incelendiği bir başka çalışma, kötü ağız sağlığının felç ve demans için önemli bir risk faktörü olduğunu göstermişti. 2019 tarihli kapsamlı bir literatür taraması ise “ağız sağlığı ile bilişsel işlev arasındaki bağlantının küçümsenmemesi gerektiğini” vurgulamıştı.
Araştırmanın başyazarı Satoshi Yamaguchi, “Sağlıklı dişleri daha uzun süre korumak ve diş eti hastalığının ilerlemesini durdurmak beyin sağlığını korumada kritik bir rol oynuyor. Düzenli diş hekimi kontrolleri şart” dedi.
Dünya genelinde 1 milyar kişi risk altında
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre dünyadaki yetişkinlerin yaklaşık yüzde 19’u (1 milyar kişi) ciddi diş eti hastalığıyla karşı karşıya. Bu durum sadece ağız sağlığını değil, erken bilişsel çöküş riskini de artırıyor.
Bilim insanlarına göre ağız ve beyin arasındaki ilişki tek yönlü değil; çift yönlü ilerliyor. Demans gibi nörolojik hastalıklar, kişinin ağız bakımını ihmal etmesine yol açabiliyor. Diş fırçalamayı unutmak, randevulara gidememek ya da günlük rutinleri sürdürememek, ağız sağlığını daha da kötüleştirerek bilişsel gerilemeyi hızlandırabiliyor.
Uzmanlardan erken müdahale çağrısı
Bu kısır döngünün kırılması için erken müdahale gerektiğini söyleyen diş hekimleri ve halk sağlığı uzmanları, yaşlı bireylerin ağız sağlığı alışkanlıklarının güçlendirilmesinin şart olduğunu belirtiyor. Uzmanlara göre:
- Düzenli fırçalama ve diş ipi kullanımı,
- Diş hekimi kontrollerinin aksatılmaması,
- Dengeli beslenme,
- Gerekirse elektrikli fırça gibi yardımcı araçların kullanımı
bilişsel gerileme riskini azaltabilir.
Demans hastaları için telefon hatırlatıcıları, evde bakım hizmetleri ve kolay erişilebilir ağız bakım ürünleri gibi desteklerin de önemine dikkat çekiliyor.
“Diş sağlığını ikinci plana atamayız”
İngiltere Ağız Sağlığı Vakfı’nın eski başkanı Dr. Ben Atkins, ağız sağlığının hâlâ birçok ülkede ikincil bir ihtiyaç olarak görüldüğünü belirterek şu uyarıda bulundu:
“Diş sağlığını ikinci planda tutmak artık mümkün değil. Ağız sağlığı, vücudun tamamının sağlığını etkiliyor. Ağız sağlığına yapılacak basit müdahaleler bile bilişsel gerilemeyi yavaşlatmada fark yaratabilir.”
Bilim insanları, Alzheimer gibi hastalıkların çok faktörlü olduğuna dikkat çekse de ağız sağlığının, beyin sağlığını korumanın önemli bir parçası olduğunda hemfikir.
