ABD Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen yeni savunma bütçesi tasarısı, Irak ve Suriye sahasında önemli siyasi mesajlar içeriyor.
Tasarıda, Peşmerge güçlerine yapılacak yardımların Bağdat’a uygulanan kısıtlamalardan muaf tutulmasını öngörülürken, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) Suriye’nin gelecekteki siyasi çerçevesinin ayrılmaz bir parçası olması gerektiği açıkça kayıt altına alındı.
ABD Kongresi’nin gündemindeki bu kapsamlı savunma ve dış politika düzenlemesi, Irak güvenlik güçlerine sağlanacak fonlara katı şartlar getirirken, Irak Federe Kürdistan Bölgesi ile Kuzey ve Doğu Suriye için güçlü garantiler sundu.
ABD’nin yıllık savunma harcamalarını belirleyen tasarıda, Bağdat yönetiminin Amerikan yardımlarını kullanma biçimine “İran destekli milisler” gerekçesiyle kısıtlama getirilirken, Peşmerge güçleri bu kısıtlamaların dışında tutuldu.
Peşmerge bütçesine siyasi engel kalkıyor
Tasarı metnine göre, Washington’ın Irak’a yapacağı güvenlik yardımları için belirlediği yeni şart ve kısıtlamalar, Peşmerge güçlerine ayrılan bütçeyi kapsamıyor.
Peşmerge’nin “ulusal güvenlik ortağı” olarak tanımlandığı belgede, Irak içindeki siyasi anlaşmazlıkların Peşmerge bütçesinin gecikmesine veya bloke edilmesine neden olmaması gerektiği vurgulandı. Bu madde, federal kurumlara yaptırım uygulansa dahi Kürdistan Bölgesi’ne desteğin süreceğinin garantisi olarak yorumlandı.
Bağdat’a yardım karşılığında milis kontrolü şartı
ABD, Irak ordusuna yapacağı yardımları, Bağdat hükümetinin İran’a yakın silahlı gruplar üzerindeki kontrolüne endeksledi. Yardımların serbest bırakılması için Bağdat’ın, “Yasa dışı silahlı grupların faaliyetlerini kontrol altına alması, Başbakanın güvenlik birimleri üzerindeki otoritesini güçlendirilmesi, İnsan hakları ihlallerine veya Koalisyon güçlerine yönelik saldırılara karışan Heşdi Şabi unsurlarından hesap sorması şartları koşuldu.
Ayrıca tasarı, ABD başkanlarına Irak’ta askeri güç kullanma yetkisi veren 1991 ve 2002 tarihli tezkereleri (AUMF) yürürlükten kaldırıyor.
SDG’nin statüsüne ilişkin net mesaj: Suriye’nin siyasi geleceğinin parçası olmalı
Tasarının Suriye ile Kuzey ve Doğu Suriye ile ilgili bölümünde, IŞİD ile mücadelede ana ortak olarak tanımlanan SDG’ye desteğin süreceği belirtildi. ABD askerlerine, IŞİD’den kurtarılan bölgelerin istikrarı için yerel meclislerle çalışma yetkisi verildi.
Metinde dikkat çeken en önemli ifadelerden biri, Kuzey ve Doğu Suriye’nin siyasi statüsüyle ilgili oldu. Tasarıda, “SDG, Suriye’nin gelecekteki herhangi bir siyasi çerçevesinin parçası olmalıdır” ifadesi yer aldı ve Kürtler dahil tüm bileşenlerin haklarını koruyan kapsayıcı bir Suriye hükümeti çağrısı yapıldı.
IŞİD tutuklularına yönelik yıllık rapor zorunluluğu
Tasarı, Kuzey ve Doğu Suriye cezaevlerinde tutulan binlerce IŞİD mensubunun durumuyla ilgili Pentagon’u her yıl rapor sunmakla yükümlü kıldı. ABD’li komutanların “patlamaya hazır bomba” olarak nitelendirdiği cezaevlerinin durumu, tutukluların iadesi ve uzun vadeli riskler bu raporlarda ele alınacak.
Sezar yaptırımlarının geleceği: Normalleşmeye sıkı şart
Tasarı, Suriye hükümetine yönelik 2020 tarihli “Sezar Yasası” yaptırımlarını yürürlükten kaldırırken, süreci sıkı koşullara bağlıyor.
Şam yönetiminin, “yabancı milisleri” devlet kurumlarından uzaklaştırması, Kuzey ve Doğu Suriye yönetimi ile Mart 2025’te imzalanan siyasi-güvenlik koordinasyonu anlaşmasına sadık kalması şart koşuluyor.
Yasalaşma sürecinde son aşama
Tasarı, ABD Temsilciler Meclisi tarafından kabul edildi.
Ancak Senato’dan geçen versiyonla farklılıklar bulunduğu için her iki metnin Conference Committee adlı ortak komisyonda birleştirilmesi gerekiyor. Sonrasında tasarı her iki kanatta yeniden oylanacak ve ABD Başkanı’nın onayına sunulacak. (Rûdaw)
