ABD Dışişleri Bakanlığı, savaşın harap ettiği Gazze’ye insani yardım sağlayan yeni bir kuruluşa, Gazze İnsani Vakfı’na (GHF) 500 milyon dolarlık fon aktarmayı değerlendiriyor. Reuters’a konuşan konuya yakın iki kaynak ve iki eski ABD’li yetkiliye göre, fonun ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) üzerinden sağlanması planlanıyor.
Ancak bu plan, bazı ABD’li yetkililer tarafından tepkiyle karşılandı. Tepkilerin başlıca nedeni, GHF’nin dağıtım noktaları çevresinde yaşanan ölümcül şiddet olayları ve vakfın yeterliliğine dair soru işaretleri. Özellikle 1-3 Haziran tarihlerinde GHF’nin dağıtım alanlarında en az 80 Filistinlinin vurularak öldüğü, yüzlercesinin de yaralandığı bildirildi.
Tarafsızlık eleştirileri ve istifalar
GHF, yardım faaliyetlerine geçen hafta başladı ancak Birleşmiş Milletler dahil birçok insani kuruluş, vakfın tarafsızlık ilkesine uymadığı yönünde sert eleştirilerde bulundu. Vakfın üst düzey bazı çalışanları istifa ederken, bu hafta içerisinde yardımlar iki kez geçici olarak durduruldu. Yoğun kalabalıklar nedeniyle sadece üç merkezden ikisi çalışır durumda.
ABD-İsrail işbirliği ve özel sektör bağlantıları
Reuters, vakfın lojistik ve güvenlik operasyonlarını ABD merkezli özel firmaların yürüttüğünü ve bu operasyonlarda Chicago merkezli özel sermaye şirketi McNally Capital’in ekonomik çıkarı bulunduğunu bildirdi.
ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ve İsrail, vakfın doğrudan finanse edilmediğini savunuyor ancak her iki taraf da uzun süredir faaliyet gösteren BM yardım ağının Hamas tarafından suistimal edildiğini öne sürerek, GHF ile çalışılması yönünde baskı yapıyor. Hamas ise bu iddiaları reddediyor.
USAID, Trump’ın “Önce Amerika” politikası doğrultusunda neredeyse tamamen dağıtılmış durumda. Programlarının %80’i iptal edildi, personelin büyük bölümü işten çıkarıldı.
Planın savunucularından biri olan USAID Başkan Yardımcısı Ken Jackson, kurumun bu süreçteki tasfiyesini yöneten isimlerden biri olarak dikkat çekiyor. Kaynaklara göre, GHF’ye sağlanacak fonun 180 günlük faaliyet için İsrail tarafından talep edildiği bildirildi.
Endişeler: ‘Yerleşik STK’lar dahil edilmeli’
ABD’li bazı yetkililer, GHF’nin dağıtım noktalarında yaşanan aşırı kalabalık ve güvenlik zafiyetleri nedeniyle kaygılı. Bu nedenle, yardımların GHF’ye sağlanması halinde, bölgede tecrübesi bulunan yerleşik sivil toplum kuruluşlarının sürece dahil edilmesini istiyorlar. Ancak kaynaklara göre, İsrail bu fikre karşı çıkıyor.
İsrail ordusu, yardım dağıtım noktalarında yaşanan ölümlerle ilgili olarak bazı durumlarda uyarı ateşi açıldığını, bazı günlerde ise “şüpheli şahıslara” ateş edildiğini öne sürdü. Görgü tanıkları ise doğrudan İsrail askerlerini sorumlu tutuyor.
