Yeni bir araştırmaya göre, yapışmaz pişirme kapları, gıda ambalajları ve su geçirmez giysiler gibi günlük ürünlerde bulunan yaygın “sonsuz kimyasallar”, tip 2 diyabet riskini artırabiliyor.
Bu çalışma, plastikle ilgili “sonsuz kimyasalların” (per- ve polifloroalkil maddeler ya da PFA’lar diye de biliniyor) insan metabolizmasını bozmadaki rolünü gösteren, sayıları giderek artan araştırmalara bir yenisini ekliyor.
360 kişinin sağlık kayıtlarını ve kan örneklerini analiz eden New York’taki araştırmacılar, yakın zamanda tip 2 diyabet teşhisi konan kişileri, bu hastalığa yakalanmayanlarla karşılaştırdı.
Bilim insanları kanlarında daha yüksek PFA seviyeleri olan kişilerin diyabet geliştirme ihtimalinin yüzde 31 daha fazla olduğunu buldular.
PFA’lar, 1940’lardan beri leke tutmaz mobilyalarda, yağ geçirmez gıda ambalajlarında, kozmetik ürünlerinde ve yangın söndürme köpüklerinde kullanılan binlerce insan yapımı kimyasalın oluşturduğu bir sınıf. Çevre ve kan dolaşımında kalıcı olmalarıyla bilinen bu kimyasallar, “sonsuz kimyasallar” diye adlandırılıyor.
Çalışma, bu kimyasalların amino asit biyosentezi ve ilaç metabolizması gibi vücudun kan şekeri düzenlemesinde kritik öneme sahip süreçleri engellediğini ortaya koydu.
Araştırmanın başyazarı ve Mount Sinai’nin Icahn Tıp Fakültesi’nde çevre tıbbı yardımcı doçenti olan Dr. Vishal Midya, “PFA’lar, ısıya, yağa, suya ve lekelere dirençli sentetik kimyasallardır ve sayısız günlük tüketim ürününde bulunurlar. Kolayca parçalanmadıkları için PFA’lar, çevrede ve insan vücudunda birikir.” dedi.
Araştırmacılar, bulgularının tip 2 diyabeti önlemeye çalışırken sadece genetik veya yaşam tarzını değil, çevreden maruz kalmayı da hesaba katmanın gerekli olduğunu gösterdiğini söyledi.
Mount Sinai’de halk sağlığı ve çevre tıbbı doçenti olan Dr. Damaskini Valvi, “Artan sayıda araştırma, PFA’ların obezite, karaciğer hastalığı ve diyabet gibi birçok kronik hastalığın risk faktörü olduğunu gösteriyor” dedi.
PFA’ların kanser, üreme sistemi hasarı ve bağışıklık sistemi baskılanması gibi çeşitli sağlık sorunlarıyla bağlantılı olduğu biliniyor. Bu maddeler o kadar yaygın ki, ABD yönetiminin uzun vadeli bir araştırmasında Amerikalıların yüzde 98’inin kanında bir miktar PFA bulunduğu tespit edildi.
Harvard Üniversitesi’nin araştırması da dahil daha önceki araştırmalar PFA’ları diyabet riskiyle ilişkilendirmiş olsa da Mount Sinai’den araştırmacılar, çalışmalarının bu kimyasalların çeşitli kent nüfuslarında metabolik yolları nasıl bozabileceğini araştıran ilk araştırmalardan biri olduğunu söylüyor.
Bu bulgular, PFA’ların sınırlandırılmasının Birleşmiş Milletler plastik anlaşmasına dahil edilip edilmeyeceğine dair küresel tartışma sürerken geldi. Avrupa Birliği’nin birçok üyesi dahil giderek artan sayıda ülke, tüketici ürünlerinde PFA’lara yönelik kendi kısıtlamalarını duyurup uyguluyor.
