Ay’ın kimyasal gizemleri çözülmeye devam ediyor. Çin’in Chang’e-6 uzay aracının görevi kapsamında Ay’ın uzak yüzünden toplanan yeni örnekler, bu bölgedeki magmanın kökeninde su miktarının oldukça düşük olduğunu gösterdi. Yapılan analizler, Ay’ın bu yüzünde, yalnızca 1 ila 1.5 mikrogram su bulunduğunu ortaya koydu.
Çalışmayı yürüten Çin Bilimler Akademisi’nden gezegen bilimcileri Huicun He ve Linxi Li, “Ay mantosundaki su bolluğu, Ay’ın dev çarpışma sonucu oluşum modellerine dair önemli ipuçları sağlıyor. Uzak yüzeydeki düşük su oranı, bu hipotezi destekliyor” açıklamasında bulundu.
Bugün kabul gören Ay oluşum teorisine göre, yaklaşık 4.5 milyar yıl önce Mars büyüklüğündeki bir gezegenimsinin Dünya ile çarpışması sonucu etrafa saçılan malzemelerden Ay oluştu. Bu süreçte Ay, uzun bir süre boyunca içeriden erimiş bir yapıya sahipti. Özellikle Ay’ın Dünya’ya bakan yüzünde, yer kabuğunun daha ince olması nedeniyle magma dışarı püskürdü ve bugünkü geniş lav düzlükleri, yani ‘maria’ oluştu.
Buna karşın Ay’ın uzak yüzü, daha kalın bir kabuğa sahip ve büyük ölçüde kraterlerle kaplı. Yeni bulgular, bu yüzey farklılıklarının sadece ısı ve kalınlıkla değil, Ay’ın iç yapısındaki kimyasal bileşimle de bağlantılı olabileceğini gösteriyor.
Chang’e-6 göreviyle Ay’ın uzak yüzünde yer alan devasa Güney Kutbu-Aitken Havzası’ndan toplanan bazalt örnekleri, elektron mikroskobu ve mikroanaliz teknikleriyle incelendi. Özellikle olivin ve ilmenit gibi minerallerdeki su izleri araştırıldı. Sonuçlar, bu bölgedeki magmanın kökeninin, neredeyse susuz olduğunu ortaya koydu.
Bilim insanları, çarpma sonucu oluşan Güney Kutbu-Aitken Havzası’nın etkisiyle materyallerin Ay’ın diğer bölgelerine taşınmış olabileceğini düşünüyor. Ayrıca, uzak yüzün diğer kısımlarının daha fazla su barındırma ihtimali de göz ardı edilmiyor. Ancak şimdilik elde edilen bulgular, Ay’ın uzak yüzünün daha kuru olduğu yönündeki teorileri destekliyor.
Araştırmacılar, “Ay’ın kimyasal bileşimini anlamak için daha fazla örneğe ihtiyacımız var” diyor. Gelecekte yapılacak görevlerle farklı bölgelerden toplanacak yeni örnekler, Ay’ın nasıl oluştuğunu ve neden bu kadar farklı iki yüzü olduğunu daha iyi anlamamızı sağlayabilir.
Söz konusu araştırma Nature dergisinde yayımlandı.
