Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) “Darbe–Dava–Dayanışma” başlıklı tarih serisinin üçüncü cildi “DİSK Tarihi” için tanıtım toplantısı Beyoğlu Metrohan’da yapıldı.
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, kitabın editörü Prof. Aziz Çelik ve çok sayıda sendikacı, hukukçu, gazeteci ve aile temsilcisi programda yer aldı. Etkinlikte ayrıca Ahmet İsvan Vefa Plaketleri verildi; İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun Silivri’den gönderdiği mesaj İBB Başkan Danışmanı Yiğit Oğuz Duman tarafından okundu.
‘Bu kitap bir hafıza kaydı, bir mücadele anıtı’
DİSK, 1967–1991 arasındaki ilk 25 yılını kapsayan üç ciltlik çalışmanın üçüncü bölümünde, 12 Eylül rejiminin en kapsamlı yargılamalarından DİSK Davasını belgesel bir anlatımla kayıt altına aldı. Çalışma; soruşturma ve dava belgeleri, gazete arşivleri, tanıklıklar ve uluslararası dayanışma kayıtlarıyla hazırlandı.
Çerkezoğlu: DİSK Davası 12 Eylül’ün kara kutusudur
DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, açış konuşmasında hem DİSK’in tarihsel mirasına hem de kitabın belgesel niteliğine dikkat çekti:
“Bugün burada yalnızca bir kitabı tanıtmıyoruz. Elimizde tuttuğumuz üç ciltlik, 2 bin 500 sayfalık bu eser bir mücadele anıtı, bir hafıza kaydıdır. DİSK Davası, yalnızca bir sendika davası değil, Türkiye demokrasi tarihinin özeti, 12 Eylül’ün kara kutusudur.”
Çerkezoğlu, 12 Eylül yargılamalarında DİSK yöneticilerine yöneltilen ağır suçlamaları hatırlattı:
“Yetmiş sekiz kişi için idam istendi, toplamda 1.477 kişi yargılandı. Savcılar, ‘manevi cebir’ gibi hukuk tarihinde eşi benzeri olmayan bir suç icat ettiler. Suç neydi? Grev yapmak, 1 Mayıs’ı kutlamak, sendikal hakları kullanmak. Dava bir hukuk davası değil, siyaseten yok etme operasyonuydu.”
DİSK’in uluslararası dayanışma ile ayakta kaldığını vurgulayan Çerkezoğlu, bugüne de göndermede bulundu:
“12 Eylül sadece bir tarih değil, bir düzen. Grev hakkı fiilen kullanılamıyor, sendikalaşma ve toplu sözleşme kapsamı düşük. Demokrasiye yönelen her saldırı, işçinin ekmeğine saldırıdır. Demokrasi işçinin ekmeğidir.”
Aziz Çelik: Dava ilk kez bu bütünlükte yazıldı
DİSK Tarihi’nin editörü Prof. Aziz Çelik, kitabın hikâyesini ve yöntemini anlattı:
“Bu kitap, 1967–1991 arasındaki ilk 25 yılı belgelere, yayınlara ve tanıklıklara dayanarak sistematik ve nesnel biçimde ortaya koyuyor. Üçüncü cilt, DİSK Davası’nın ilk kez bu kadar ayrıntılı ve bütünlüklü yazıldığı bir çalışma; bir belgesel niteliğinde.”
Çelik, davanın kapsamını özetledi:
“Başlangıçta 52 sanık için idam talebi varken, sayı 78’e ulaşıyor; DİSK Ana Davası temel alınıyor. Üye sendikaların bireysel davaları süreç içinde birleştikçe 1.477 kişiye kadar genişleyen benzersiz bir külliyatla karşı karşıyayız.”
Kaynaklara ilişkin teşekkürlerini sıralayan Çelik, çalışmanın kolektif emeğine dikkat çekti ve şu sözlerle bitirdi:
“Bu eser resmi tarih değildir. Başarılar kadar hatalar ve eksikler de yer alıyor. ‘Sen yolundan şaşma, bırak onlar ne derlerse desinler.’ Eleştirileriniz başımızın üstünde.”
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun mesajı, İBB Başkan Danışmanı Yiğit Oğuz Duman tarafından okundu.
Vefa plaketleri: Gazeteciler, avukatlar ve ailelere teşekkür
Programda, DİSK Davası Ahmet İsvan Vefa Plaketini İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu adına Yiğit Oğuz Duman aldı.
DİSK Davası Vefa Plaketleri ayrıca şu isimlere takdim edildi:
Avukatlar adına: Ercüment Tahiroğlu
Gazeteciler adına: Şükran Soner
Aileler adına: Baştürk Ailesini temsilen Genel-İş YK Üyesi Adil Çiftçi
DİSK Davası neden kritik?
12 Eylül 1980 askeri darbesi sonrası DİSK ve bağlı sendikaların faaliyetleri durduruldu, yöneticiler gözaltına alındı.
78 sanık için idam talebi, 1.477 kişiye varan yargılama kapsamı; uzun tutukluluk ve işkenceli sorgulamalar dönemin karanlık tablosunu oluşturdu.
Askeri Yargıtay’ın “Şiddeti benimsemeyen sendika kapatılamaz” tespitiyle beraat kararları gelirken, DİSK’in mal varlıklarına el koyma girişimleri yargı yoluyla geri çevrildi.
Tanıtım buluşması, “DİSK tarihi bir geçmiş değil, gelecektir” vurgusuyla sona erdi. (ANKA)
