Diyarbakır 5 Nolu Cezaevi Hafıza Müzesi Girişimi Grubu, cezaevinin “müze ve kültür alanı”na dönüştürülmesi çalışmalarının devam ettiği cezaevi önünde bir basın açıklaması yaptı. Cezaevinin hafıza müzesine dönüştürülmesini isteyen girişim grubu üyeleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın kendileriyle, bu dönemi yaşamış tanıklarla ortak çalışma yürütmesini talep etti.
‘Cezaevi hafıza müzesi olarak düzenlenmeli’
12 Eylül askeri darbesi döneminde yapılan işkenceler nedeniyle adı “dünyanın en kötü şöhretli 10 cezaevi” listesinde yer alan Diyarbakır 5 Nolu Cezaevi’nin müze ve kültür alanına dönüştürülme çalışmaları devam ediyor. 2022 yılında Adalet Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı arasında imzalanan protokol ile boşaltılan cezaevi, Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü’ne devredildi. Ancak başlatılan çalışmalar henüz sonuçlanmadı.
Askeri darbe döneminde burada kalan isimler tarafından oluşturulan Diyarbakır 5 Nolu Cezaevi Hafıza Müzesi Girişimi Grubu, cezaevi önünde yaptıkları açıklamada, o dönem cezaevinde kalan tutukluların 5 Eylül 1983 tarihinde baskı ve işkencelere karşı toplu direnişe geçtiğini vurguladı. Grup adına açıklama yapan Haluk Yıldızhan, 5 Eylül’ün önemine dikkat çekerek “5 Eylül 1983, cezaevinde ‘insanlık onuru işkenceyi yenecek’ sloganlarının yankılandığı ve direnişin kıvılcımının atıldığı bir gündü” dedi.
İşkence merkezine dönüştürülen cezaevi
Yıldızhan, üzerinden 44 yıl geçmesine rağmen darbe döneminin etkilerinin hala sürdüğünü ve cezaevlerinin birer işkence merkezine dönüştürüldüğünü belirtti. Diyarbakır 5 Nolu Cezaevi’nin ise özel bir kişiliksizleştirme laboratuvarına dönüştüğünü dile getirdi.
Yıldızhan, bu işkence döneminin tanıkları olarak, cezaevinin müzeye dönüştürülmesi sürecinde bakanlığın kendilerine danışmamasını eleştirerek “Bakanlık yetkilileriyle yaptığımız görüşmelerde, görüşlerimizin dikkate alınacağına dair söz verilmesine rağmen bu güne kadar somut bir adım atılmadı” ifadelerini kullandı.
‘Başka bir müze düşünülmemeli’
Girişim üyeleri, cezaevinin hafıza müzesine dönüştürülmesi gerektiğini vurgulayarak, şunları söyledi: “Cezaevi binasında başka bir müze düşünülmemelidir. 5 Nolu Cezaevi binası, sadece askeri darbe döneminde yapılan işkencelerle yüzleşmek ve bu yapılanları gelecek nesillere aktarmak için hafıza müzesi olarak düzenlenmelidir.”
