ABD’nin yeni seçilmiş başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’a öngörülemezlik getiren bir lider olarak dikkat çekiyor. Seçilmesinin üzerinden henüz yirmi dört saat geçmesine rağmen dünya, özellikle Ortadoğu, Trump’ın gündeme hangi değişimleri getireceğini merak ediyor.
Trump’ın zaferle çıktığı salı gecesi, ABD’nin seçilmiş başkanını ilk tebrik eden liderlerden biri İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu oldu ve Trump’ın zaferini “tarihin en büyük geri dönüşü” olarak nitelendirdi. Trump’ın Orta Doğu’ya yönelik nasıl bir politika izleyeceği merak konusu olurken, İsrail ve Gazze’deki durumun önümüzdeki dönemde nasıl şekilleneceği belirsizliğini koruyor.
Orta Doğu politikaları ve İsrail ilişkileri
Trump’ın ilk başkanlık döneminde Suudi Arabistan’la yakın ilişkiler kurması, İsrail’in bölgesel bağlarını “İbrahim Anlaşması” ile güçlendirmesi ve İran’a yönelik ağır yaptırımlar uygulaması, Orta Doğu’da önemli etkilere yol açmıştı. Bu kez Gazze, Lübnan ve İran üçgenindeki gelişmeler Trump’ın gündeminde en kritik başlıklar arasında yer alacak gibi görünüyor.
İsrailli yetkililer, Netanyahu’nun Trump’ın ikinci döneminde Gazze’ye yönelik askeri operasyonları hızlandırabileceğini ifade ediyor. İsrail’deki bir yetkili, “İsrail’de kimse Harris’i istemiyordu, burada ona güvenilmiyordu” diyerek, Trump’ın liderliğinde bölgedeki politikaların daha radikal bir hale gelebileceğini belirtti.
Filistin Ulusal Girişimi lideri Mustafa Barghouti ise, Trump’ın Netanyahu’nun savaş stratejilerine müsamaha göstermeyeceğini dile getirerek, “Netanyahu alıştığından çok daha sert bir başkanla karşılaşacak” dedi.
Kürt liderlerden mesajlar
Demokratik Suriye Güçleri (DSG) Genel Komutanı Mazlum Kobani (Abdi), Cumhuriyetçi aday Donald Trump için tebrik mesajı yayınladı.
X platformu üzerinden mesajını paylaşan Kobani, şu ifadelere yer verdi:
“Seçim zaferiniz için tebrikler Başkan Donald Trump.
Geçmişte olduğu gibi bundan sonra da birlikte çalışmayı, işbirliğimizi güçlendirmeyi ve bölgeye istikrar kazandırmayı sabırsızlıkla bekliyorum.”
Irak Federe Kürdistan Bölgesi Başkanı Neçirvan Barzani de ABD başkanlık seçimlerinde zaferini ilan eden Donald Trump’ı tebrik etti.
Neçirvan Barzani’nin, zaferini ilan eden Trump’ı tebrik ettiği mesaj:
“Başkan Donald Trump’ı ve Başkan Yardımcısı JD Vance’i seçimlerdeki zaferlerinden dolayı en içten tebriklerini” sunan Neçirvan Barzani, şu ifadeyi kullandı:
“Kürdistan Bölgesi, Irak ve ABD arasındaki ortaklığımızı daha da güçlendirmek ve ikili ilişkileri derinleştirmek için birlikte çalışmayı dört gözle bekliyorum.”
Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri
Suudi Arabistan Kralı Salman ve Veliaht Prens Muhammed bin Salman, Trump’ın seçilmesinden duydukları memnuniyeti dile getirirken, Birleşik Arap Emirlikleri de ABD ile olan iş birliğini “ortak ilerleme hedeflerine” dayandırarak sürdüreceğini vurguladı. Ancak Körfez ülkeleri, BRICS ve Şangay İşbirliği Örgütü gibi yeni diplomatik ve ekonomik ortaklıklarla ilişkilerini çeşitlendirmeye devam ediyor.
İran üzerindeki baskı yeniden artabilir
Trump’ın ilk başkanlık döneminde İran’a karşı uyguladığı “maksimum baskı” politikası, Tahran yönetimi üzerinde büyük bir etki yaratmıştı. Trump’ın yeniden başkan seçilmesiyle bu baskının daha da artması bekleniyor. Uluslararası Kriz Grubu’ndan Ali Vaez, İran’ın bu dönemde ekonomik ve siyasi açıdan daha kırılgan hale gelebileceğini ifade etti.
Trump’ın dönüşü, Netanyahu’yu İran’ın nükleer tesislerine karşı daha saldırgan bir tavır almaya teşvik edebilir. Bu da İran ve İsrail arasında tırmanabilecek gerilimi gündeme getiriyor.
Yorumlar ve beklentiler
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nden Hasan Alhasan, Trump’ın Körfez ülkeleri üzerinde İran’a yönelik baskıyı artırma ihtimaline işaret ediyor. Alhasan’a göre Körfez ülkeleri, Çin ile teknoloji ve altyapı alanında derinleşen iş birlikleri ile Washington ve Pekin arasındaki ilişkileri dengede tutmaya çalışırken Trump döneminde bu ilişkilerde zorluklarla karşılaşabilir.
