Yemek yapmak için mutfağa girdiniz, elinizde kalan tek patatesin üstü filizlenmiş. Çöpe mi atmalı, ayıklayıp kullanmalı mı? Bu soruya herkes aynı cevabı vermiyor. Çünkü patates gibi bazı sebzeler söz konusu olduğunda risk ile israf arasındaki çizgi epey ince.
Patatesler zamanla filizlenir çünkü bu, onların yeniden bitki olma döngüsünün bir parçasıdır. Ancak filizlenmeyle birlikte patateste “glikoalkaloid” adı verilen doğal toksinler artmaya başlar. Bunlardan en bilineni, solanin. Domates, patlıcan ve biberde de bulunan bu madde, yüksek dozda tüketildiğinde insan sağlığına zarar verebilir.
Renk ve dokuya dikkat
Lincoln Üniversitesi’nden Dr. Chris Bishop, “Filizlenmiş patateslerdeki glikoalkaloidler, sebzeye acı bir tat verir. Çok miktarda yendiğinde kusma gibi belirtiler gösterebiliriz” diyor.
İngiltere Gıda Standartları Ajansı’na (FSA) göre ise patates hâlâ sertse ve yüzeyinde çürüme yoksa, filizleri kesilip atılarak güvenle tüketilebilir. Ancak patatesin rengi yeşile dönmüşse, çöpe gitmesi en güvenli seçenek. Çünkü yeşil kısımlar solaninin en yoğun olduğu yerler.
Ne zaman riskli?
-
Filizler uzamışsa,
-
Patates yumuşamış ve buruşmuşsa,
-
Yüzeyinde çürüme ya da küf varsa,
-
Rengi yeşile dönmüşse…
Bu durumda o patatesi yemek yerine vedalaşmak daha iyi olabilir. Ayrıca hamileyseniz, bağışıklık sistemi hastalığınız varsa ya da küçük çocuklar için yemek yapıyorsanız, risk almamanız öneriliyor.
Solanin zehirlenmesi nedir?
Nadiren görülse de, solanin zehirlenmesi ciddi sonuçlar doğurabilir. Hafif vakalarda ishal, kusma ve karın ağrısı görülürken; ağır vakalarda baş dönmesi, bilinç kaybı ve hatta ölüm riski bile olabilir. Neyse ki bu zehirlenmeler çok ender yaşanıyor.
Soğan ve sarımsakta durum farklı
Aynı soruyu filizlenen soğan ve sarımsaklar için de soruyorsanız, içiniz rahat olsun. Bitki bilimci Prof. Cathie Martin, bu sebzelerde aynı toksin riski olmadığını söylüyor. Ancak filizler büyüdükçe tatları acılaşabilir ve dokuları yumuşayabilir.
Patates nasıl saklanmalı?
-
Serin, karanlık ve kuru yerde saklayın (ideal 3-10 derece arası).
-
Nem oluşmaması için yıkamayın.
-
Soğanlardan uzak tutun; çünkü birbirlerinin filizlenmesini hızlandırıyorlar.
Filizleri küçükse kesin, yeşil kısımları ayıklayın, ancak aşırı yumuşadıysa, yeşerdiyse veya küf varsa… Veda zamanı gelmiş demektir. (BBC)
