Okulların savaşın hedefi haline gelmesi, yalnızca uluslararası insancıl hukukun değil, aynı zamanda çocukların eğitim hakkının da ihlalidir. Dünya genelinde, silahlı çatışmalardan etkilenen bölgelerde yaşayan 33 milyondan fazla çocuk okula gidememektedir.
Ukrayna’da ise okul çağındaki 5,7 milyon çocuğun yaşamı ve geleceği savaştan doğrudan etkileniyor. Çatışmaların başlamasından bu yana 3.000’den fazla eğitim kurumu hasar gördü. Ukrayna Eğitim ve Bilim Bakanlığı’na göre, 420 okul tamamen yıkıldı.
Eğitimi devam ettirmek savaşa direnmektir. Nelson Mandela’nın da dediği gibi, “eğitim, dünyayı değiştirmek için kullanabileceğiniz en güçlü silahtır.”
Ethel Bonet ve Diego Ibarra Sánchez’in fotoğraflarından oluşan albüm Equal Times sitesinde yayınlandı. Bonet, El Genocidio del Pueblo Yazidí (Ezidi Soykırımı), Sanchez ise The Phoenician Collapse (Fenike’nin Çöküşü) kitabının yazarıdır.
1
Bombalanan okulunun bahçesinde - Fotoğraf: UNICEF/Diego Ibarra Sánchez, . 27 Eylül 2022, Chernihiv. Silahlı çatışmalar sırasında okullara yönelik saldırılar ve eğitim kurumlarının askeri amaçlarla kullanılması giderek artan bir eğilim haline geldi. 2020 ve 2021 yıllarında eğitim kurumlarına yönelik 5.000'den fazla saldırı rapor edildi. Bu süre zarfında 9.000 öğrenci ve eğitimci yaralandı veya hayatını kaybetti. Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF), Afganistan'dan Yemen'e, Suriye'den Güney Sudan'a, Mali'den Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ne, Ukrayna'dan Kolombiya'ya kadar savaşan tarafların “savaşın en temel kurallarından biri olan çocukların korunmasını” hiçe saydığını belirtmektedir.
2
Bir okul enkazında bulunan “gaz maskesi kullanma talimatı” - Fotoğraf: Diego Ibarra Sánchez, 10 Nisan 2022, Kramatorsk. "Savaş bölgelerinde yaşayan çocukların öğrenimini engellemek, gelecekteki fırsatlarını sınırlayarak yaşam boyu sürecek bir etkiye yol açar. Bu durum, onların öğrenme, gelişme ve toplumda bir yer edinebilme becerilerini etkileyecektir” diyor Eğitim Hakkı Girişimi Direktörü Delphine Dorsi. Savaşın patlak vermesinden bir ay sonra Ukrayna'daki tüm okullar kapandı ve bir süre sonra çevrimiçi dersler başladı. Yüz yüze eğitim ise ancak 2023 Eylül ayında ve kısmen başladı.
3
Veronica derste - Fotoğraf: Diego Ibarra Sánchez, 14 Nisan 2022, Kharkiv. Veronika, 11 yaşında, Kharkiv'deki evinde çevrimiçi bir dersi takip ediyor: “Sınıf arkadaşlarımı gördüğümde kendimi daha iyi hissediyorum; kötü haberleri ve savaşı aklımdan çıkarmama yardımcı oluyor.” İster yüz yüze ister çevrimiçi olsun, derslerin yeniden başlaması, çatışmalardan etkilenen milyonlarca çocuk için bir nebze olsun iyileşme anlamı taşımaktadır. Ancak savaşın ortasında öğretmenlik yapmak hiç de kolay değil. Müdürler, öğretmenler ve öğrenciler üzerinde büyük bir baskı var. Çevrimiçi dersler Covid dönemindekilere benzemiyor. Sirenler arasında ders anlatmak ya da ders dinlemek hiç de kolay değil.
4
Sınıftan geriye kalan - Fotoğraf: UNICEF/Diego Ibarra Sánchez, 27 Eylül 2022, Chernihiv.
Belarus-Ukrayna sınırına 50 kilometre uzaklıkta bulunan Çernihiv, savaşın ilk ayında ağır bir kuşatma altında kaldı. 21 numaralı ortaokul askeri lojistik için kullanıldı. Sirenler çaldığında mahalle halkı okulun sığınağına koşuyordu. 48 kişinin öldüğü bir bombardımanda okul yerle bir oldu. “Savaş, insan ırkının başına gelebilecek en kötü şey. Özellikle de 21. yüzyılda. Bu noktaya nasıl geldiğimizi hayal bile edemiyorum. Okulum benim ikinci evimdi. Geleceğimi hayal etmek çok zor. Tek düşünebildiğim savaşsız bir gelecek,” diyen 14 yaşındaki Darija, okul arkadaşlarından bazıları hava saldırısı sığınağına giderken hayatını kaybetti. Darija derslerine internet üzerinden devam ediyor.
5
Duvardaki harita - Fotoğraf: UNICEF/Diego Ibarra Sánchez, 30 Eylül 2022, Irpin. Duvarında Ukrayna haritası görünen bu sınıf Irpin'de terk edilmiş bir okuda. Savaş öncesinde 1.858 çocuğun eğitim gördüğü bu okul, füze saldırıları sonrasında moloz yığınına dönüştü.
6
Sınıfla sığınak arasında - Fotoğraf: UNICEF/Diego Ibarra Sánchez, 29 Eylül 2022, Zhytomyr. 10 yaşındaki Sviatoslav, UNICEF'in bir sığınak inşa ettiği yenilenmiş bir binaya sahip olan 25 numaralı okula gidiyor. “Şimdi bu okula gidiyorum ve burası iyi olsa da eski okuluma geri dönmek istiyorum” diyor. Sviatoslav, okula dönemeyecek yaşıtlarına göre şanslı sayılabilir. Önceki okulu olan bir bombardıman sonucu tamamen yıkılmıştı. İlkokula başladığından beri, önce pandemi, ardından da savaş nedeniyle eğitimi kesintiye uğrayan Sviatoslav için okula geri dönmek büyük bir heyecan.
7
Okuldan geriye kalan - Fotoğraf: Diego Ibarra Sánchez, 10 Nisan 2022, Kramatorsk. 15 No'lu Okul, 7 Mart sabahı saat 03.30'da saldırıya uğradı. Savaşın başlangıcında, Ukrayna'da günde ortalama 22 okulun saldırıya uğradığı tahmin ediliyor. "Çocuklarını okula göndermenin riskine rağmen, birçok ebeveyn bunun evde ders çalışmaktan daha güvenli olduğunu düşünüyor. Çünkü sirenler çaldığında öğretmenler öğrencileri sığınağa indiriyor" diye açıklıyor okul müdürü Ivan Denisyuk.
8
Çocuk parkı ve bombardıman - Fotoğraf: UNICEF/Diego Ibarra Sánchez, 29 Eylül 2022, Borodyanka.
