Hukuki ve siyasi zemini oluşturarak Kürt meselesinin çözümünde kolaylaştırıcı işlev görmesi amacıyla Meclis’te kurulan Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu farklı toplumsal kesimleri dinlemeye devam ediyor.
Çalışmalarını sürdüren komisyonun üyesi Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Erzurum Milletvekili, Halkların Demokratik Kongresi (HDK) Eşsözcüsü Meral Danış Beştaş, Kürt sorununun çözümü ve komisyonun bunda üstlendiği rol ve misyonu Mezopotamya Ajansı’na (MA) değerlendirdi.
Abdullah Öcalan’ın Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı ile tarihsel dönüşümün yolunun açıldığını ifade ederek, “Barış adımları atılmış ve süreç ete kemiğe bürünmüştür. Dolayısıyla Sayın Öcalan hem sürecin mimarı hem de birincil muhatabıdır. Taraflardan birinin cezaevinde bulunuyor olması, sürecin doğasına aykırıdır. Cezaevinde oldukça sınırlı görüşme ve enformasyon imkânları bulunan bir kişi ile elinde sınırsız güçler barındıran devlet erkinin, iktidarın eşit koşullarda olduğunu söylemek mümkün müdür? Bu nedenle Abdullah Öcalan’ın sağlık, güvenlik ve özgürlük koşullarının sağlanması temel bir gerekliliktir” ifadelerini kullandı.
‘Komisyona düşen sorumluluk Öcalan’ı dinlemektir’
Abdullah Öcalan’ın dinlemenin komisyona düşen bir sorumluluk olduğunu vurgulayan Meral Danış Beştaş, “Meclis’te temsil edilen siyasi partilerden müteşekkil 51 kişilik komisyon, halkların iradesinin bir yansıması olarak, barış ve demokratik toplumun inşası sürecinde birincil muhatabı dinleyerek yol haritasını belirleyebilir, çalışmalarının içeriğini oluşturabilir ve sürece dair beklentileri karşılayabilir” diye konuştu.
Komisyonun Abdullah Öcalan’ı dinleyeceğine dair beklentisini dile getiren Meral Danış Beştaş, “Önümüzdeki haftalarda komisyonun İmralı’ya gitmesi ve dinleme meselesinin yaşanacağını düşünüyorum. Bu sürecin doğası gereğidir. PKK’nin feshi, silahların bırakılması ve barış sürecinin evreleri onun açıklamalarıyla şekillenmiştir. Devletin de görüştüğü kişi Sayın Öcalan’dır. Bugün çatışmalı sürecin mağdurları, hukukçular, akademisyenler dinleniyorsa sürecin muhatabının da dinlenmesi gerekir. Bunun sürece katkısı tartışmasızdır. Çünkü sürecin tarafı da muhatabı da Öcalan’dır” şeklinde konuştu.
Meral Danış Beştaş, Abdullah Öcalan’ın görüşmenin şeffaflığı sağlayacağını, aynı zamanda Abdullah Öcalan’ın meseleyi izahıyla da toplumdaki kafa karışıklığının giderileceğini dile getirdi.
Hasta tutukluların tahliyesi önündeki engellerin kaldırılması ve infazları uzatılan tutukluların tahliyesinin sürece olumlu katkı sağlayacağını belirten Meral Danış Beştaş, umut hakkına ilişkin yasal bir düzenlemenin ise hukuka dönüşün bir göstergesi olacağını dile getirdi.
Meral Danış Beştaş, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM), Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) tahliye imkanı olmaksızın bir kişinin ömür boyu cezaevinde tutulmasının “işkence ve kötü muamele yasağı” hükmü doğrultusunda Abdullah Öcalan hakkında 2014’te “umut hakkı” ihlali kararı verdiğini hatırlattı. AİHM, umut hakkına ilişkin yasal düzenleme yapılması talebinin Türkiye tarafından yerine getirilmesi nedeniyle konunun Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi gündemine taşındığını anımsatan Meral Danış Beştaş, “Oysa umut hakkının sağlanması Türkiye için yasal bir zorunluluktur. Bu adım, hukuka dönüşün ve hukuk devleti ilkesine bağlılığın en somut göstergelerinden biri olacaktır” dedi.
‘TMK’nın kalkması kritik bir adımdır’
Yerel yönetimlerin güçlendirilmesi, mahkemelere geniş yorum yetkisi veren “Terörle Mücadele Kanunu’nun (TMK) kaldırılması talebinin yerine getirilmesinin önemli olacağını dile getiren Meral Danış Beştaş, “TMK’nın yürürlükten kaldırılması, sürecin demokratik ilerleyişi açısından kritik bir adım olacak. Komisyon ayrıca, bunların yanı sıra yol temizliği anlamına gelecek diğer düzenlemeleri de tespit etmelidir” diye belirtti.
‘Kürtçe sorunu Kürt sorununun sembolüdür’
Barış Anneleri’nin komisyonda Kürtçe konuşmasının engellenmesinin Kürt sorununun sembolü olduğunu dile getiren Meral Danış Beştaş, şöyle devam etti:
“Bu sorun sürecin başarıya ulaşması gerekliliğinin bir göstergesidir. Yıllardır topluma anlatmaya çalıştığımız ayrımcılık, Rabia annenin anadilinde konuşamamasıyla bir kez daha görünür olmuştur. Komisyon, misyonu gereği bu konuda ön almalı ve teknik gerekçeleri aşarak Rabia annenin Kürtçe konuşmasını sağlamalıydı. Cumhurbaşkanının veya hükümet temsilcilerinin istediklerinde Kürtçe konuşabiliyor olmalarına rağmen barışın sembolü annelerin konuşamaması, toplumda samimiyet sorgulamalarına yol açmaktadır. Çözüm niyetini ortaya koyan bir parlamentonun böylesi kritik meseleleri gözetmesi zaruridir.”
Meral Danış Beştaş, komisyonun farklı kesimden kişileri dinlemesinin temel amacının taleplerin anlaşılması ve bunların karşılanması olduğunun altını çizdi. Meral Danış Beştaş, umut hakkının sağlanması, infaz eşitliğinin güvence altına alınması, ayrımcı uygulamalara son verilmesi, kayyım uygulamasının sonlandırılması, anadilde eğitim ve hizmet hakkının tanınması, Anayasa Mahkemesi (AYM) ve AİHM kararlarının uygulanmasının komisyonca dinlenenlerin ortak beklenti olduğunu belirtti. Dinlenenlerin taleplerinin kalıcı bir yasal çerçeveye oturması için parlamentoda daimi komisyonlar kurulması, bu taleplerin yasallaştırılmasının öncelikler arasına alınması gerektiğini söyleyen Meral Danış Beştaş, “Mevcut komisyonun görev süresi ve kapsamı sınırlıdır. 100 yıldır süren bu sorunun çözümü için toplumun katılımı, hakikatlerin ortaya çıkarılması son derece önemlidir” dedi.
‘Sürecin ilerlemesi atılacak adımlara bağlıdır’
Komisyon çalışmasıyla demokratikleşmenin eş zamanlı yürütülmesi gerektiğini ifade eden Meral Danış Beştaş, bu süre içinde ortaya çıkacak eksikliklerin giderilerek, sürece ilişkin çalışmaların birbirini tamamlayacak şekilde ilerlemesinin sağlanması gerektiğini kaydetti. Meral Danış Beştaş, şöyle devam etti: “Sürecin ilerlemesi devletin atacağı adımlara bağlıdır. Sayın Abdullah Öcalan, 27 Şubat çağrısı ile önemli bir eşik atlatmış, PKK’nin feshi ve silahların bırakılması iradesiyle tarihi bir adım atmıştır. Bundan sonrası; demokratikleşmenin sağlanması, hukuka dönüşün gerçekleşmesi ve gerekli demokratik yaşam koşullarının tesis edilmesi açısından somut adımlar atılmalıdır.”
‘Dinlemeler bittikten sonra çözüm adımları atılmalı’
Komisyonun 31 Aralık’a kadar çalışma takvimini tamamlamayla yükümlü olduğunu dile getiren Meral Danış Beştaş, şunları söyledi:
“Zaman içerisinde çalışmaların ivme kazanması ve daha fazla mesai harcanması gerektiğini sürekli dile getiriyoruz. Hem komisyon hem de kamuoyu ile bu yöndeki görüşlerimizi paylaşıyoruz. Öngörülen süre içinde çalışmaların tamamlanması için çabalarımız sürmektedir. Bizler komisyonda da ifade ettiğimiz üzere haftanın 7 günü çalışmaya hazırız. Bu nedenle dinlemeler bittikten sonra komisyonun çözüm adımlarını atması zaruridir.”
