Kürt meselesinin çözümüne ilişkin başlatılan sürece ilişkin kurulan komisyon, bugün ilk kez toplandı.
Toplantı, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un konuşmasıyla başladı.
“Milletlerin tarihinde öyle anlar vardır ki; milletlerin yarınlarını da şekillendirir. Bugün de öylesi günlerden birindeyiz.” diyen Numan Kurtulmuş, “Komisyon sıradan bir heyet değil, yarınlarımızı onarma cesareti gösteren tarihi bir heyettir.” ifadelerini kullandı.
Yarınları şekillendirecek önemli bir anda olduklarını anlatan Kurtulmuş, “Tarihi bir dönüm noktasındayız.” diye konuştu.
Kurtulmuş’un ardından söz alan komisyon üyesi milletvekilleri sürecin önemine, geçmişin derslerine ve gelecekte atılacak adımlara dair çeşitli değerlendirmelerde bulundu.
Yeni Yol Grup Başkanı Kaya: Bu topraklarda meseleleri müzakere ve diyalog zemininde ele almak kıymetli
İlk sözü alan Yeni Yol Grup Başkanı Bülent Kaya, “Bu topraklarda çatışma ve şiddet sarmallarından çıkarak meseleleri müzakere ve diyalog zemininde ele almanın hem ülkemiz açısından son derece önemli ve kıymetli olduğuna inanıyoruz“ dedi. Komisyonun katılımcı bir anlayışla kurulmasını olumlu bulduğunu ifade eden Kaya, “Bu kapsamda Ekim 2024 tarihinden itibaren Sayın Devlet Bahçeli’nin çağrısıyla başlayan yepyeni bir döneme hep beraber tanıklık ediyoruz. Bu vesileyle bu süreçte çağrıyı yapan Sayın Devlet Bahçeli’ye, süreci devlet adına sahiplenen Cumhurbaşkanımız’a ve bu sürece en güçlü desteği veren ana muhalefetinden tüm siyasi partilere teşekkür ediyoruz“ diye konuştu.
DEVA Partili Ekmen: Dünün kalıpları ve kabulleri ile bu süreci yürütemeyiz
DEVA Partisi Milletvekili Mehmet Emin Ekmen, komisyonun kuruluş sürecinde büyük bir özen gösterildiğini, ince işçilik yapıldığını ve bunun sürecin tamamında devam etmesini temenni ettiğini belirtti. Bu sürecin dünyaya örnek bir model olabileceğini vurgulayan Ekmen, çıkış noktasının “iç cepheyi tahkim etmek” olduğunu hatırlatarak, iç cepheyi sarsabilecek söylem ve eylemlerden kaçınılması gerektiğini söyledi.
Belediyelere yönelik operasyonları hatırlatan Ekmen, masumiyet karinesi ve ceza hukukunun evrensel ilkelerine dikkat çekti. Ekmen “Dünün kalıpları, dünün kabulleri ve retoriği ile bu süreci yürütemeyiz” ifadeleriyle sürece yeni bir perspektif gerektiğini kaydetti.
MHP’li Yıldız: Elimizde büyük bir fırsat var, heba etmeyin
MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, sürecin önemine dikkat çekerek, “Kendi dışındaki siyasi partileri düşman olarak görmeyen, politik anlayışını buna göre biçimlendiren bir duruşa ihtiyacımız var” dedi.
Yıldız, 41 yıllık ağır bir sorunun etkilerini çözmeye çalıştıklarını belirterek, “Ülkemizin enerjisini sömüren, sosyal maliyeti gerçekten çok yüksek bir terör belasını tarihin çöplüğüne atmak için elimizde büyük bir fırsat var, bu fırsatı heba etmeyin” diye konuştu. “Birbirimizi itibarsızlaştırmak yerine anlamaya çalışalım” çağrısı yapan Yıldız, komisyonun görevinin farklı görüşlerin kesişme noktalarını tespit ederek bir müşterek üretmek olduğunu vurguladı
Temel hak ve özgürlükleri genişleten, vatandaşın devlete güvenini pekiştiren adımların atılması gerektiğini söyleyen Yıldız, bu adımların eşlikçisi olarak yeni bir siyasi ve toplumsal dilin inşa edilmesi gerektiğini kaydetti: “Sükunetle düşünüp düşmanlık körüklemeye hevesli olanların tuzağına düşmeyelim.”
‘Komisyonun anayasa yapma görevi yok, ilk dört madde tartışmaya kapalı’
2013 Çözüm Süreci’ni anımsatan Yıldız, o dönem çıkan yasal düzenlemelere bugün ihtiyaç olmadığını belirtti. Komisyonun anayasa yapma yetkisi olmadığını vurgulayan Yıldız, “Anayasa’nın ilk dört maddesi tartışmaya kapalıdır” dedi. Sürecin hiçbir ülkenin müdahalesi olmadan ilerlediğini söyleyen Yıldız, “Biz bu süreci istihbarat örgütlerinin cirit attığı, her türlü entrikanın döndüğü Orta Doğu‘da kimseden yardım almadan götürüyoruz, bunda da çok başarılıyız“ ifadelerini kullandı. MHP olarak sürece sorumlulukla yaklaştıklarını söyleyen Yıldız, “Ülkedeki tüm mağdurların siyasi görüşü, inancı, felsefesi, dünyaya bakışına aldırmadan bir eşitlik içinde bu meseleleri çözmek zorundayız“ dedi.
Gülistan Kılıç Koçyiğit: Güvenlikçi, demokrasiyi erteleyen bir anlayışla çözülemeyeceği ortada
DEM Parti Grup Başkanvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit, “Bu toplantı Türkiye’de yaşayan tüm yurttaşların ortak yaşamına, hukukuna ve demokratik geleceğine katkılar sunacak” dedi.
Komisyonun kapsayıcı çözüm yolları için bir fırsat olduğunu belirten Kılıç Koçyiğit, “Kimlikleri dışlayıcı, tekçi sistem demokrasinin önünde ciddi sorunlar yaratmış, Cumhuriyet’in güçlü bir demokrasiyle buluşmasını engellemiştir. Gelinen noktada bu sorun başta olmak üzere temel sorunlarımızın güvenlikçi yaklaşımlarla, demokrasiyi ve özgürlükleri sürekli erteleyen bir anlayışla çözülemeyeceği ortadadır” dedi.
Komisyona katkı sunan herkese teşekkür eden Kılıç Koçyiğit, “Toplumsal barış, güçlü demokrasi, adalet, demokratik toplum ve özgürlükçü bir toplumsal sistemin inşası yalnızca bir partinin değil, hepimizin sorumluluğudur” diyerek, DEM Parti’nin çözüm odaklı bir yaklaşımla katkı sunacağını vurguladı. “Tarihsel deneyimler gösteriyor ki tek başına çatışmasızlık barış anlamına gelmiyor. Kalıcı barış, meşru ve kapsayıcı bir siyasal zemine oturan demokratik bir çözüm süreciyle mümkündür” diyen Kılıç Koçyiğit, partisinin “demokratik cumhuriyeti esas alan bir çözümü” savunduğunu söyledi.
Meral Danış Beştaş: Umut hakkının uygulanması hukukun uygulanmasıdır
DEM Parti Milletvekili Meral Danış Beştaş, komisyonun tüm sorunları tek başına çözemeyeceğini ancak “doğru iliklenecek ilk düğmelerden biri” olduğunu ifade etti. Komisyonun anayasa komisyonu olmadığını hatırlatan Beştaş, yine de yasal değişiklik önerileri geliştirebileceğini belirtti. Mevcut durumda AİHM ve Anayasa Mahkemesi kararlarının uygulanmadığına dikkat çeken Meral Danış Beştaş, Figen Yüksekdağ, Can Atalay, Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala’nın durumunu hatırlatarak “Komisyonun bu konuda inisiyatif almasını, irade ortaya koymasının önemli olduğunu vurgulamak isterim” dedi.
Abdullah Öcalan dosyasına ilişkin AİHM’in 2014’te verdiği kararı anımsatan Danış Beştaş, “Umut hakkının uygulanması gerektiği aynı zamanda hukuk uygulanmasının bir gereğidir” dedi. Beştaş, yürütülen sürecin yalnızca Kürt halkını değil; işçileri, kadınları, gençleri, Alevileri, göçmenleri ve tüm ötekileştirilen kesimleri ilgilendirdiğini belirterek, “Bizler adalet inşa etmek için bu sürecin aktif bir parçası olmaya hazırız ve bütün çabamızla emeğimizle bunun çalışmasını yürüteceğiz” dedi. Komisyonun yalnızca bir diyalog platformu değil, somut adımların atıldığı bir çözüm zemini olmasını temenni ettiklerini belirten Meral Danış Beştaş, ayrıca komisyonun çalışmalarını topluma anlatması gerektiğini ve bunun da demokratik entegrasyon yoluyla mümkün olacağını sözlerine ekledi.
Murat Emir: Meclis’te bu zeminleri yaratmak son derece değerli
Konuşmasında komisyonun yeni bir anayasa tartışmasına girmemesi gerektiğini savunan CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, “Meclis’te her sorunumuzu büyük bir açıklıkla, milletimizin önünde şeffaflıkla, demokratik bir kültürle herkesi kucaklayarak, kimseyi geride bırakmayarak konuşmak bu zeminleri yaratmak son derece değerlidir. Umuyorum ki bu komisyon çalışmalarında da demokratik eşit toplum yaratma, Kürt sorunu dahil acil sorunlarımıza somut çözümler üretme noktasında başarılı çalışmalara imza atarız ve halkımızın beklediği kimi adımları atmakta başarılı oluruz” diye belirtti.
Anayasa’nın rutin olarak çiğnendiği bir düzenden geçildiğinin altını çizen Emir, “Meclisimizin seçilmiş bir üyesi şu anda fiilen AYM kararlarına rağmen cezaevinde tutulduğu için görevini yapamamaktadır. AİHM kararları ısrarla uygulanmamaktadır. Hukuk devleti yerle bir edilmiştir. Adeta muhalif saydıkları kişilere dönük olarak bir düşman hukuku uygulanmaktadır. Ceza Usul Hukuku ayaklar altındadır, hukuk devleti ayaklar altındadır. Kayyım uygulamalarıyla milli iradeye müdahale edilmekte, saldırılmakta ve halk iradesi hiçe sayılmaktadır. Kayyım uygulamaları, belediye başkanlarının bir başka şekilde tutukluluklar, iftiracılar, içi boş dosyalar üzerinden cezaevine konulması ve bu yönüyle halk iradesinin gasp edilmesi ve bununla birlikte siyasetin yargı sopasıyla dizayn edilmesi sürecini yaşıyoruz. Bu ağır hukuk devleti sorunumuz hepimizin önünde en yıkıcı sorunlardan biri olarak durmaktadır” ifadelerini kullandı.
Alevilerin eşitlik talebi olduğunu belirten Emir, “Elbette bu komisyonun her şeyi bir çırpıda halledemeyeceğini, her soruna çözüm bulamayacağını öngörüyoruz ama demokrasimiz, özgürlüklerimizle, yargı üzerinden siyasetin dizayn edilmesi, Kürt sorunuyla ilgili birçok sorunu burada cesaretle tartışmalıyız ve cesaretle yüce Meclis’ten bir ses yükseltmeliyiz. Bunun için mutlaka komisyonun amacının ne olduğu konulmalıdır. Komisyonun Anayasa tartışmalarına girmemesi gerekiyor. Çünkü Anayasa yapımıyla ilgili ilk şartımız; önce Anayasa’ya ve AYM kararlarına uyulmasını beklemektir. Zor sorulara zor cevaplar bulmak için buradayız. Öyleyse bu komisyonla ilgili şüpheleri, kaygıları dağıtmak zorundayız. Çünkü halkımızın bir kısmının şüpheyle baktığını biliyoruz. Burada yasa yapmak üzere öneri hazırlamak ve var olan yasaların uygulanmasını beklemek kadar da bir çalışmanın içinde olmamız gerekiyor” diye belirtti.
