İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, geçen haftalarda, İran’ın nükleer tesislerine yönelik bir bombardıman tehdidinde bulunmuştu. İran ise böyle bir saldırının gerçekleşmesi durumunda sert bir şekilde karşılık vereceğini açıklamıştı.
ABD Başkanı Donald Trump ise dün Beyaz Saray’da gazetecilere yaptığı açıklamada, Netanyahu’ya ilettiği mesajın, “Şu anda böyle bir saldırı uygun olmaz çünkü bir çözüme çok yakınız” şeklinde olduğunu belirtti.
Batı medyasına konuşan iki İranlı yetkili kaynağa göre; İran, ABD’nin dondurulmuş İran fonlarını serbest bırakması ve sivil amaçlı uranyum zenginleştirme hakkını tanıması halinde, uranyum zenginleştirme faaliyetlerine ara verebilir. Buna göre bu adım, daha kapsamlı bir nükleer anlaşmanın önünü açabilecek bir “siyasi uzlaşma” çerçevesinde gerçekleşebilir.
Müzakere ekibine yakın olan bu kaynaklar, dün yaptıkları açıklamada, “Washington, Tahran’ın koşullarını kabul ederse, ABD ile siyasi bir uzlaşmaya yakında ulaşılabilir” dedi. Kaynaklar, bu düzenleme kapsamında, İran’ın bir yıl boyunca uranyum zenginleştirmeyi durduracağını da belirtti.
UAEA Başkanı Grossi, görüşmeleri olumlu değerlendiriyor
Son gelişmeler, Birleşmiş Milletler’in (BM) nükleer denetim kurumu olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi’nin, İran ile ABD arasında Tahran’ın hızla ilerleyen nükleer programı üzerine yürütülen müzakereler hakkında “kararın henüz verilmediğini” söylemesiyle birlikte geldi. Ancak Grossi, devam eden müzakereleri olumlu bir işaret olarak değerlendirdiğini belirterek, “Bunun bir anlaşmaya varma istekliliğini gösterdiğini düşünüyorum ve bence bu, mümkün olan bir şey” dedi.
2015 tarihli resmi adıyla Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) olan nükleer anlaşma, İran’ın nükleer programına sınırlamalar getirilmesi karşılığında yaptırımların hafifletilmesini öngörüyordu. Ancak anlaşma, Trump’ın 2018 yılında ABD’yi tek taraflı olarak anlaşmadan çekmesiyle çöktü. Bu adım, iki ülke arasındaki tansiyonun hızla yükselmesine ve diplomatik ilişkilerin bozulmasına yol açtı.
ABD, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurmasını istiyor
ABD’li yetkililer, yeni bir anlaşmanın ancak İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurma konusunda kesin bir taahhütte bulunmasıyla mümkün olacağını defalarca dile getirdi. Buna göre, zenginleştirme süreci, nükleer silah üretimi için potansiyel bir yol olarak görülüyor.
İran: Nükleer programının tamamen sivil amaçlı
Ancak İran, nükleer silah peşinde olduğu iddialarını sürekli olarak reddederken, nükleer programının tamamen sivil amaçlı olduğunu vurguluyor. Tahran, Washington’ın zenginleştirme kapasitesini tamamen ortadan kaldırma talebini, ulusal egemenliğe müdahale olarak değerlendirerek geri çevirdi.
İran’dan ABD’ye ‘uranyum zenginleştirme hakkımızı tanıyın’ teklifi
Bu konu, Umman arabuluculuğunda Roma’da gerçekleştirilen beşinci müzakere turunda, Tahran ve Washington temsilcileri arasında süren görüşmelerin en önemli çıkmaz noktası olmaya devam ediyor.
İran’ın, ABD’nin, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamında Tahran’ın uranyum zenginleştirme hakkını kamuoyu önünde tanımasını ve ABD yaptırımları nedeniyle dondurulmuş İran petrol gelirlerinin serbest bırakılmasını teklif ettiği bildirildi.
