Moldova Merkez Seçim Komisyonu verilerine göre 1 milyon 98 bini yurt dışında olmak üzere 3 milyon 299 bin seçmenin bulunduğu ülkede, 36 bölgede ve yurt dışındaki büyükelçiliklerde yerel saatle 07.00’de oy kullanma işlemi başladı.
Milletvekili seçimi için 301’i yurt dışında, 12’si Moldova sınırları içinde bulunan ve tek taraflı bağımsızlığını ilan eden “Transdinyester” bölgesinde, 68’i de Gagauz Özerk Yeri’nde olmak üzere 2 bin 274 sandık kuruldu.
ABD ve Kanada dahil 10 ülkede posta yoluyla da oylama yapılıyor.
Yaklaşık 3 bin yerel ve yabancı gözlemcinin izlediği seçimde, sandıklar yerel saatle 21.00’de kapanacak. Seçimde sandık çıkış anketi yapılmayacak.
Seçmenlerin en az üçte birinin oylamaya katılması halinde parlamento seçimi geçerli kabul edilecek.
Seçime 14 parti, 4 blok ve 4 bağımsız aday katılıyor
Moldova parlamentosundaki 101 sandalye için 14 siyasi parti, 4 siyasi blok ve 4 bağımsız aday yarışıyor.
Ardından Moldova Cumhurbaşkanı, genellikle seçimden birinci çıkan parti ya da bloktan bir başbakan adayı önerecek.
Adayın kuracağı hükümetin ise parlamentonun onayını alması gerekecek.
Seçime katılan siyasi partiler yüzde 5, parti koalisyonları yüzde 7, bağımsız adaylar da yüzde 2 oy oranındaki seçim barajlarını aşabilirlerse parlamentoya girebilecek.
Seçim mücadelesinin iktidardaki Cumhurbaşkanı Maya Sandu’nun kurduğu Eylem ve Dayanışma Partisi (PAS) ile Sosyalistler, Komünistler ve “Moldova’nın Geleceği” partilerinden oluşan “Vatansever” bloku arasında geçmesi bekleniyor.
Seçim öncesi gözaltı operasyonu
Polis, ülkenin yakın tarihindeki en kritik seçim olarak görülen oylama öncesinde Rusya’nın müdahalesi ve planlanan kargaşalara dair iddiaların gölgesinde, yüzlerce baskında çok sayıda kişiyi gözaltına almıştı.
Moldova’da Temmuz 2021’de erken parlamento seçimine gidilmişti.
Seçimde Cumhurbaşkanı Sandu’nun kurduğu PAS partisi, oyların yüzde 52,80’ini alarak tek başına hükümeti kurabilmişti.
Sosyalistler ve Komünist partilerinden oluşan siyasi blok “BECS” ise yüzde 27,17 oyla seçim yarışında ikinci olmuştu.
Gergin seçim yarışında, 2021’den bu yana güçlü bir çoğunluğa sahip olan ancak bunu kaybetme riski bulunan Batı yanlısı iktidar partisi Eylem ve Dayanışma Partisi (PAS), Moskova yanlısı çeşitli rakiplerle karşı karşıya. Ancak PAS’ın yanında güçlü bir Avrupa yanlısı ortak bulunmuyor.
Seçime yönelik yoğun Rus müdahalesi iddiaları ve başka Avrupa yanlısı adayların eksikliği, ülkenin siyasi geleceği konusunda büyük bir belirsizlik yarattı.
Yaklaşık 2,5 milyon nüfuslu, Ukrayna ile AB üyesi Romanya arasında sıkışmış bu küçük ülke, son yıllarda Batı’ya yönelmiş ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden aylar sonra, Haziran 2022’de AB adaylık statüsü kazanmıştı.
Moldova Başbakanı Dorin Recean, Rusya’nın “ülkenin geleceği için son savaş” olarak nitelendirdiği bir “hibrit savaş” kapsamında iktidarı ele geçirmek için “yüzlerce milyon avro” harcadığını öne sürdü.
Moldova diasporasının da seçim sonuçlarında belirleyici bir rol oynaması bekleniyor.
PAS’ın en önemli rakiplerinden biri, “Rusya ile dostluk” ve “daimi tarafsızlık” isteyen Rusya yanlısı Vatansever Seçim Bloğu. Diğerleri arasında “Doğu ile Batı arasında dengeli dış politika” talep eden popülist Bizim Parti ve görünüşte Avrupa yanlısı olsa da Moskova’ya yakınlaşacağı ileri sürülen Alternativa Bloku bulunuyor.
Seçmenler açısından ülkenin ekonomik durumu da önemli bir etken. Yüksek enflasyon, kötüleşen hayat pahalılığı ve yaygın yoksulluk, 2016’da Sandu tarafından kurulan iktidar partisinin desteğini azaltmış olabilir.
2021’deki parlamento seçimlerinde katılım oranı yüzde 48 civarındaydı. Uzmanlar, katılımın artması durumunda PAS’ın çoğunluğu elde etme ve hükümet kurma ihtimalinin yükseleceğini öngörüyor.
