Yemen’de, Husiler olarak bilinen Ensarullah Hareketi’nin Dışişleri Bakanı, ABD ile süren gerilime ilişkin yaptığı açıklamada “An itibarıyla ABD ile savaş halindeyiz. Saldırılara yanıt vereceğiz.” dedi.
Dışişleri Bakanı Celam Amer,Kızıldeniz’deki gemilere yönelik saldırıların azaltılmayacağını belirtti. İran’ın Ortadoğu’daki proxy güçlerinden biri olan Ensarullah 7 Ekim 2023’ten bu yana Kızıldeniz’de Süveyş Kanalı üzerinden İsrail limanlarına seyreden gemileri askeri güç kullanarak engelliyor. Bu eylemler, Süveyş Kanalı yerine Ümit Burnu’nun kullanılması nedeniyle küresel ticareti önemli ölçüde etkiliyor.
Bu saldırılar nedeniyle küresel deniz ticaretinin yaklaşık yüzde 15’ini oluşturan Kızıldeniz rotasında deniz trafiği büyük oranda azaldı.
Bakan Amer yaptığı açıklamada, “Şimdi Yemen’in ABD ile savaş halinde olduğunu görüyoruz ve bu da kendimizi mümkün olan tüm araçlarla savunma hakkımız olduğu anlamına geliyor, dolayısıyla gerilimin tırmanması muhtemel.” ifadelerini kullandı..
ABD Başkanı Donald Trump, pazartesi günü yaptığı açıklamada Ensarullah’ı tarafından gerçekleştirilecek herhangi bir saldırıdan İran’ı sorumlu tutacağını söylemişti.
Körfez medyasının iddiaları
Sky News Arabia TV kanalının haberine göre, ABD’nin pazartesi günü Yemen’in Hudeyde vilayetinde düzenlediği saldırılarda ölenler arasında İran Devrim Muhafızları Ordusu’nun dış operasyonlar birimi Kudüs Gücü’nün askeri danışmanları da bulunuyor.
Kanalın kaynaklarına göre, Ensarullah’a askeri destek sağladığı iddia edilen Kudüs Gücü özel kuvvetlerine bağlı askerler saldırıda öldürüldü. Olayın ayrıntıları ve kesin ölü sayısı ise belirtilmedi.
Daha önce Al Hadath TV kanalı, kaynaklara dayandırdığı haberinde, ABD’nin Yemen’in batısındaki Hudeyde vilayetine düzenlediği saldırılar sonucunda onlarca Ensarullah üyesinin öldüğünü bildirmişti. Ensarullah’a ait Al Masirah TV kanalına göre el-Salif’e düzenlenen saldırıda bir metalürji tesisi tahrip edildi.
Ensarullah ya da ‘Husiler’ kimdir?
Ensarullah Yemen’de Şiiliğin Zeydilik koluna mensup silahlı bir grup. Grup ismini kurucusu Hüseyin Bedreddin el-Husi’den aldığı için ‘Husiler’ olarak da anılıyor. Ensarullah’ın şimdiki lideri ise Hüseyin Bedreddin el-Husi’nin oğlu Abdülmelik el Husi
Grup, 1990’lı yıllarda dönemin Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih’in yolsuzluğa bulaştığını söyledikleri rejimine karşı mücadele için kurulmuştu.
Yemen nüfusunun üçte birini oluşturduğu tahmin edilen, Şiiliğin bir koluna mensup Zeydiler, ülkede Osmanlı’nın Yemen’i yönettiği yıllardan beri aktifler.
Osmanlılar 1918’de bölgeden tamamen çekilmeden yedi yıl önce, 1911’de ilk olarak Saada bölgesindeki Zeydi lideriyle bir anlaşma imzalayarak burayı özerk bölge olarak kabul etmişti.
1926’da Saada’da doğan, bölgedeki Zeydilerin güçlü ailelerinden Husilerin bir üyesi olan Bedrettin el Husi, ileride kurulacak olan Husi Cemaati’nin ruhani lideri olacaktı.
Cemaat, İsrail ve ABD karşıtı bir söyleme sahipti. ABD ile yakın ilişkilerinden dolayı Körfez ülkelerini de sıklıkla eleştiriyorlardı. 1979’daki İran İslam Devrimi’nden etkilenen hareket, devrimin liderlerinden Humeyni’nin söylemlerini benimsedi. Grubun İran’la ilk yakınlaşması böyle başladı.
Bu sırada Yemen’in güneyi ve kuzeyinde 1960’lardan beri var olan iki farklı devlet, 1990’da tek bir yönetim altında birleşti. Ancak ordular ortaklaştırılmamıştı. 1994’te ülkede iç savaş çıktı.
Bu iç savaş sırasında Husilerle diğer Zeydi gruplar arasında da sorunlar çıkınca Bedrettin el Husi ve oğlu Hüseyin el Husi, İran’a kaçtı.
Husiler 1994’ten bu yana da İran’ın nüfuzunu bölgede yaymakla görevli Devrim Muhafızları’ndan doğrudan destek almaya başladılar. Devrim Muhafızları komutanlarının Husilerin oluşturduğu Ensarullah adlı silahlı örgüte doğrudan eğitim verdiği, bu grubun silahları, askeri gereçleri ve parasının da çoğunlukla İran’dan gelmeye başladığı iddia edildi.
Bu dönemde Saada başta olmak üzere Husilere yakın Zeydilerin yaşadığı bölgelerde onlarca “eğitim merkezi” kuran İran, buralara gelen öğrencilere “Humeyni öğretisi ve Caferilik” eğitimi verdi.
2004’te Hüseyin el Husi öldüğünde Ensarullah örgütünün başına geçen ve hâlâ örgütü yöneten kişi Abdülmelik el Husi oldu.
2010’da Tunus’ta başlayan ve “Arap Baharı” adı verilen ayaklanmalar, Yemen’e de sıçradı.
Ensarullah’ın çatıştığı ve 1978’den beri Kuzey Yemen’i, 1990’daki birleşmeden beri de ülkeyi yöneten Ali Abdullah Salih yönetimi devrildi.
Yerine yine Riyad tarafından desteklenen Mansur Hadi geçti.
Oluşan güç boşluğu ve karmaşadan yararlanan Ensarullah yıllardan sonra ilk kez Saada’dan başlayarak bazı topraklarda doğrudan hakimiyetlerini ilan ettiler.
Bu süreçte her ne kadar İran, destek verdiğine yönelik haberleri yalanlasa da, Ensarullah gittikçe güçlenerek nihayetinde 21 Eylül 2014’te Başkent Sanaa’yı ele geçirdi.
Bu ilerleyişte, ülkede yeniden söz sahibi olmak istediği için taraf değiştiren eski düşmanları Ali Abdullah Salih’le yapılan işbirliğinin de etkisi oldu.
Daha sonra tekrar taraf değiştirip Suudilere katılmaya çalışan Salih, 2017’de öldürüldü.
Başkent’teki hükümet binalarına yerleşen Ensarullah’tan bir heyet, bu dönemde İran’a gitti. Heyetle İran arasında; uçuşların artması için sivil havacılık anlaşması, Hudeyda Limanı’nın genişletilmesi, ülkedeki enerji hatları, suya erişim gibi alanların genişletilmesi için İran’ın desteğinin sağlanması ile ticaret ve sanayi alanlarında Yemen kadrolarının İranlı uzmanlar tarafından eğitilmesi için anlaşmalar imzalandı.
2015’in başında ev hapsinde olan Cumhurbaşkanı Mansur Hadi ve hükümet, ülkeyi Ensarullah’ın kontrolü altındaki başkentte yönetemediklerini açıklayarak istifalarını verdi. Şubat ayında da Ensarullah meclisi feshettiğini duyurdu.
Hadi, 21 Şubat’ta güneydeki Aden şehrine kaçtığını duyurdu ve ülkeyi oradan yöneteceğini; Husilerin adımının ‘darbe’ sayılacağını; Aden’in geçici başkent olduğunu duyurdu. Bazı ülkeler büyükelçiliklerini Aden’e taşıdı.
Mart 2015’te ise bölgedeki en büyük rakibi İran’ın desteklediği bir grubun güçlenerek sınırlarında hakimiyet kazanmasına karşı Suudi Arabistan, Yemen’de operasyonlara başladı.
Bu esnada kısa süreliğine de olsa Aden’in de kontrolünü ele geçirmiş olan örgütü buradan çıkardı.
Ancak örgüt, Saada’dan başlayarak ülkenin kuzey batısını ve ülkedeki en kritik liman olan Hudeyda Limanı’nı da kapsayan batıdaki sahil kesimini bugün hâlâ kontrol ediyor ve Suudi Arabistan ve İsrail’e zaman zaman füze ile saldırı düzenliyor.
Ensarullah, ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve başlamasının ardından ‘terör’ örgütü listesine alınmıştı.
