Fransa’da milletvekillerinin, ülkenin denizaşırı kolonisi Yeni Kaledonya’da 10 yıl yaşamış Fransızların oy kullanmasına izin veren değişikliği onaylaması ada ülkesinde sokakları hareketlendirmişti. 13 Mayıs’tan bu yana yaşanan sokak protestolarında yaşamını yitirenlerin sayısı 11’e yükseldi.
Fransız basınının Noumea Savcılığı’na dayandırdığı haberlere göre, Yeni Kaledonya’nın doğusundaki Thio Köprüsü’nde güvenlik güçlerinin bağımsızlık yanlılarına müdahalesi sonrası bir kişi yaşamını yitirdi.
Paris yönetimi başta başkent Noumea olmak üzere Ada’nın çeşitli noktalarında harekete geçen bağımsızlık yanlılarını bastırmak için bölgeye ek polis ve jandarma göndererek olağanüstü hal ilan etmişti. Protestoların başlamasının ardından Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tartışmalı reform girişiminin askıya alındığını açıklamıştı.
Yeni Kaledonya’daki Fransız seçmenlerin sayısını artıracak anayasal reformun yürürlüğe girebilmesi için Fransa Parlamentosu’nun iki kanadının bir arada toplandığı Kongre’de kabul edilmesi gerekiyor.
Yeni Kaledonya nerede?
Güneybatı Pasifik’te, Avustralya’nın yaklaşık 1,500 km doğusunda yer alan Yeni Kaledonya, yüzde 44’ünü Melanezyalı Kanaklar ile yüzde 24’ü ağırlıklı olarak Fransız olmak üzere Avrupa kökenli 270 bin kişiye ev sahipliği yapıyor.
Ada’ya ismi 1774 yılında James Cook tarafından verildi. Fransa’nın 1853’te ilhak ettiği ve 1946’ya kadar sömürge toprağı olarak yönettiği Ada, 2003’e kadar da Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu içerisinde yer aldı. Ada, 20. yüzyılın başından kısa bir süre öncesine kadar ceza kolonisi olarak da kullanıldı.
Jeopolitik ve iktisadi önemi
Fransa’nın Hint-Pasifik’te sahip olduğu beş ada bölgesinden biri olan Yeni Kaledonya, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Pasifik’teki Fransız etkisini arttırma planının merkezinde yer alıyor.
Dünyanın üç numaralı nikel üreticisi ve dünya nikel rezervinin yüzde 10’undan fazlasına ev sahipliği yapan Ada, Fransa’nın Hint-Pasifik’te Çin ile rekabet halinde olması nedeniyle siyasi statüsü kadar yer altı kaynakları açısından da önem taşıyor.
Yeni Kaledonya, Çin ve ABD’nin güvenlik ve ticaret alanlarında güç ve nüfuz mücadelesi verdiği jeopolitik açıdan karmaşık bir deniz bölgesinin de tam ortasında bulunuyor.
