Yaşlanan dünya nüfusunun sorunlarının ele alınması, yaşlıların sağlık, sosyal ve ekonomik açıdan koşullarının iyileştirilmesi ve bu konuda farkındalık oluşturulması amacıyla Birleşmiş Milletlerin (BM) 1990’da aldığı kararla 1 Ekim “Dünya Yaşlılar Günü” ilan edildi.
AA, gün dolayısıyla dünyanın yaşlanan nüfusuna ilişkin verileri derledi.
BM tarafından yapılan son tahminler, küresel nüfusun 2030 yılında yaklaşık 8,5 milyara, 2050 yılında 9,7 milyara ve 2100 yılında ise 10,4 milyara ulaşacağını gösteriyor.
2030 yılına gelindiğinde küresel çapta 65 yaş ve üzerindekilerin sayısının genç nüfusu geçeceği ve yaşlı nüfusun 5 yaş altı çocuk nüfusunu ikiye katlayacağı tahmin ediliyor.
Genç nüfus, BM tarafından 15-24 yaş arasındakileri tanımlamak için kullanılıyor.
Dünya genelinde 65 yaş ve üzeri kişilerin sayısının iki kattan fazla artarak 2050 yılında 1,6 milyara ulaşacağı öngörülüyor. Bu öngörünün gerçekleşmesi durumunda yaşlılar dünya nüfusunun yüzde 16’sından fazlasını oluşturacak.
Yaşlı nüfus olarak görülen 65 yaş ve üzerindekiler 1950’de dünyadaki 20 kişiden 1’ine, 2021’de 10 kişiden 1’ine tekabül ediyordu. 2050’de bu yaş grubunun dünyadaki 6 kişiden 1’ini oluşturacağı tahmin ediliyor.
En yaşlı nüfus Asya ve Avrupa’da
BM’nin 2023 Dünya Sosyal Raporu’na göre Asya ve Avrupa, dünyanın en yaşlı nüfuslarına ev sahipliği yapıyor.
En yaşlı nüfusa sahip ülkelerin başında nüfusunun yüzde 30’u 65 yaş ve üzeri olan Japonya yer alıyor. Japonya’yı yüzde 23 ile İtalya takip ediyor. Ardından gelen Finlandiya, Portekiz ve Yunanistan’daki yaşlı oranı ise yüzde 22 civarında seyrediyor.
Öte yandan Çin’in Hong Kong Özel İdari Bölgesi ile Güney Kore’deki yaşlı nüfusun yüzde 40’a vararak Japonya’yı geçeceği düşünülüyor.
65 yaş üstü nüfusun yüzde 21’e ulaştığı Yunanistan, İtalya, Malta, Portekiz ve İspanya gibi ülkeleri içeren Güney Avrupa, “dünyanın en yaşlı bölgesi” olarak nitelendiriliyor.
Türkiye, AB ülkelerine göre daha düşük yaşlı nüfus oranına sahip
Türkiye, geçen yıl yüzde 10,2 ile Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelerin tamamından daha düşük yaşlı nüfus oranına sahip oldu.
AB’de, yaşlı olarak kabul edilen “65 ve daha yukarı yaştaki nüfus” geçen yıl 96,4 milyonu aştı.
Bu dönemde Türkiye’deki yaşlı nüfus ise 8,7 milyon oldu.
AB’de her 5 kişiden 1’i yaşlı
Dünyadaki yaşlı nüfusu oranının geçen yıl yüzde 10’a ulaştığı hesaplanırken, AB’de bu oran yüzde 21,5 olarak belirlendi. Buna göre, AB ülkelerinde yaşayan her 5 kişiden 1’i “65 ve daha yukarı yaşta” bulunuyor.
AB ülkelerinin ve Türkiye’nin 2023 yaşlı nüfus oranları şu şekilde:
Ülkeler Yaşlı nüfus oranı (%)
İtalya 24,5
Finlandiya 23,6
Portekiz 23,3
Yunanistan 23,1
Hırvatistan 22,7
Almanya 22,7
Bulgaristan 22,3
Letonya 22,2
Fransa 22,0
Slovenya 21,4
Litvanya 21,2
Estonya 20,9
Çekya 20,8
İspanya 20,7
Hollanda 20,7
Danimarka 20,7
İsveç 20,4
Avusturya 20,2
Belçika 20,1
Macaristan 19,7
Malta 19,6
Polonya 18,5
Romanya 18,5
Slovakya 16,9
İrlanda 15,5
Lüksemburg 15,4
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi 15,2
AB 21,5
Türkiye 10,2
Yaşlanan nüfusa yönelik politikalar
1 Ekim “Dünya Yaşlılar Günü” kapsamında her yıl belirli bir tema çerçevesinde konferanslar ve etkinlikler düzenleniyor. BM tarafından bu yıl 34’üncü kez kutlanan Dünya Yaşlılar Günü’nün 2024 yılı teması “Onurlu Yaşlanma: Dünya Genelinde Yaşlı Bireyler için Bakım ve Destek Sistemlerinin Güçlendirilmesinin Önemi” olarak belirlendi.
Nüfusun yaşlanması ile özellikle bunama gibi rahatsızlıkları olan yaşlılar için sağlık, bakım ve sosyal hizmetlere olan talep önemli ölçüde arttı. Bu kapsamda, bakım altında olan yaşlıların haklarının korunması, onuruna, inançlarına, ihtiyaçlarına ve mahremiyetlerine saygı gösterilmesi ve bu tip yaklaşımların teşvik edilmesi hedefleniyor.
BM, ileri yaştakilere yönelik bakım ve refakat sistemlerini güçlendirilen politikaların oluşturulması ve bu konudaki mevzuatların yeniden gözden geçirilmesi çağrısında bulunuyor.
