Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nde (IKBY) 20 Ekim 2024 tarihinde gerçekleştirilen parlamento seçimleri, bölgenin siyasi dinamiklerini önemli ölçüde etkileyen sonuçlarla tamamlandı. Irak Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’nun açıkladığı ilk sonuçlara göre, Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) 809 bin 197 oy alarak birinci oldu. Koalisyon ortağı Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) 408 bin 141 oyla ikinci sırada yer alırken, Süleymaniye merkezli Yeni Nesil Hareketi 290 bin 991 oyla üçüncü sıraya yükseldi.
Seçimlere katılım oranı yüzde 72 olarak belirlendi. Bu oran, 2018 yılındaki seçimlerdeki yüzde 59,8’lik katılım oranına göre belirgin bir artışa işaret ediyor. Ancak, seçmenlerin değişim umudunun sınırlı olduğu ifade ediliyor. Seçim sonuçlarının kesinleşmesi için itirazların incelenmesi bekleniyor.
IKBY Meclisi’nde daha önce 111 sandalye bulunurken, Irak Federal Mahkemesi’nin aldığı karar ile bu sayı 100’e düşürüldü. Etnik gruplara ayrılan kotanın anayasaya aykırı olduğuna hükmedilerek, Türkmenler, Hristiyanlar ve Ermenilere toplamda sadece 5 sandalye ayrıldı. KDP, önceki seçimlerde kazandığı 45 sandalyenin ardından, bu seçimlerde 40 sandalye kazanarak birinci parti olmayı sürdürdü. KYB ise 21 sandalyeden 23’e yükseldi. Yeni Nesil Hareketi, önceki seçimlerde kazandığı 8 sandalyeyi artırarak 15 sandalye elde etti, Goran Hareketi ise yalnızca bir sandalye kazanarak büyük bir yenilgi aldı.
Seçim sonuçlarına göre, KDP ve KYB’nin bir koalisyon hükümeti kurması en yaygın alternatif olarak öne çıkıyor. Ancak bu seçenek, iki parti arasındaki tarihsel rekabet ve güven sorunları nedeniyle zorlu bir süreç olabilir. Geçmişte yaşanan anlaşmazlıklar, bu işbirliğinin önünde önemli bir engel teşkil ediyor. Eğer koalisyon oluşturulamazsa, KDP bir azınlık hükümeti kurmayı düşünebilir. Bu model, daha esnek bir yönetim tarzı sunabilir; ancak yasaların geçirilmesinde ciddi zorluklar yaşanabilir.
Yeni muhalefet partilerinin KDP ve KYB ile işbirliği yaparak farklı koalisyonlar oluşturması da bir diğer alternatif. Ancak mevcut siyasi pozisyonlardaki güç dengesizlikleri, bu tür koalisyonların başarılı olmasını zorlaştırabilir. Hükümetin kurulmasında karşılaşılan zorluklar, yalnızca siyasi rekabetle sınırlı değil. KDP ve KYB arasındaki güven eksikliği, koalisyonların sürdürülebilirliğini tehdit ederken, etnik çeşitlilik ve ekonomik kriz de önemli engeller oluşturuyor.
Gelinen noktada, IKBY’de yeni bir hükümetin kurulması, çeşitli alternatifler sunmasına rağmen pek çok zorlukla karşı karşıya. KDP ve KYB arasındaki ilişkilerin nasıl şekilleneceği, bölgedeki siyasi istikrarı ve ekonomik iyileşmeyi doğrudan etkileyecek. Gelecek süreç, bu siyasi yapıların nasıl bir araya geleceği ve halkın ihtiyaçlarına ne ölçüde yanıt verebileceği açısından kritik önem taşıyor.
Seçimler, bölgedeki ekonomik krizle çakışan bir dönemde yapıldı. IKBY’nin petrol ihracatının askıya alınması, ekonomik sıkıntıları artırmış ve kamu hizmetlerinde kesintilere yol açtı. Bu durum, kamu sektörü çalışanlarının maaşlarının gecikmesine ve bölge halkının yaşam standartlarının olumsuz etkilenmesine neden oldu.
Bu seçimler, hem iç politikada hem de bölgesel dinamiklerde önemli değişimlere zemin hazırlayabilir. KDP ve KYB arasındaki rekabetin yanı sıra yeni muhalefet partilerinin yükselişi, bölgedeki dengeleri etkileyecek unsurlar arasında yer alıyor. Gelecek süreçte bu yeni siyasi yapılanmaların nasıl bir yönetim anlayışı ortaya koyacağı ve ekonomik sorunlarla nasıl başa çıkacağı kritik önemde.
