Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna ile süren savaşta yeni bir barış formülü sundu. Reuters’ın üç farklı Kremlin kaynağına dayandırdığı habere göre, Putin Ukrayna’nın Donbas’tan çekilmesini, NATO’ya katılmaktan vazgeçmesini, tarafsız kalmasını ve ülkesine Batılı askerlerin konuşlandırılmamasını talep ediyor.
Putin, bu önerisini ABD Başkanı Donald Trump ile Alaska’da yapılan ve dört yıl aradan sonra gerçekleşen ilk ABD-Rusya zirvesinde gündeme getirdi. Zirve yaklaşık üç saat sürdü ve büyük ölçüde Ukrayna üzerine yoğunlaştı. Putin, görüşme sonrası Trump’ın yanında yaptığı açıklamada “Bu görüşme Ukrayna’da barış yolunu açabilir” dedi. Ancak iki lider somut detay paylaşmadı.
Kremlin’in yeni şartları
Habere göre Putin, daha önce Haziran 2024’te ileri sürdüğü dört vilayetin – Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya – tamamen Rusya’ya bırakılması talebinden geri adım attı. Yeni planda sadece Donbas’ın tamamen boşaltılması isteniyor. Buna karşılık Moskova, mevcut cephe hatlarını Herson ve Zaporijya’da dondurmaya hazır olduğunu belirtiyor.
Kaynaklara göre Rusya ayrıca elinde tuttuğu Harkiv, Sumı ve Dnipropetrovsk’taki küçük bölgeleri de geri vermeyi kabul edebilir. Ancak Ukrayna’nın NATO üyeliği hedefini bırakması ve Batılı askerlerin ülkeye konuşlandırılmaması konusundaki ısrar devam ediyor.
Zelenskiy’den net ret
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise ülkesinin uluslararası alanda tanınan topraklarından çekilmesinin “imkânsız” olduğunu vurguladı. Donbas’ın ülkenin en güçlü savunma hattı olduğunu belirten Zelenskiy, “Doğudan çekilmek ülkemizin hayatta kalma meselesi” dedi. NATO üyeliğinin ise anayasal hedef olduğunu hatırlattı.
Trump’ın rolü ve tepkiler
Trump, savaşın “kan gölüne dönmesini” bitirmek istediğini ve Putin’in de barış istediğine inandığını söyledi. Ancak Batılı liderler – özellikle İngiltere, Fransa ve Almanya – Putin’in barışa gerçekten niyetli olduğuna şüpheyle yaklaşıyor.
Putin’in teklifinde, Ukrayna için güvenlik garantilerinin de gündemde olduğu belirtildi. Seçeneklerden biri Rusya, Ukrayna ve ABD arasında imzalanacak ve BM Güvenlik Konseyi’nce tanınacak üçlü anlaşma. Diğer seçenek ise 2022’de İstanbul’da masaya yatırılan ve Ukrayna’nın tarafsızlığı karşılığında güvenlik garantilerini öngören çerçevenin yeniden gündeme getirilmesi.
Savaşın üçüncü yılına girilirken, tarafların pozisyonları arasındaki uçurum halen büyük. Ukrayna topraklarının yaklaşık beşte biri Rusya’nın kontrolünde bulunuyor. Uzmanlara göre, Donbas’tan çekilme talebi Kiev için hem siyasi hem de stratejik açıdan “kabul edilemez” olmaya devam ediyor.
