3 insan hakları örgütünün hazırladığı raporda, Suriye’de 6 Mart sonrası şiddetlenen Alevi katliamının yaşanmasında Şam yönetiminin birliklerinin o bölgelere kaydırılmasında belirleyici rol oynadığı vurgulanarak, geçici yönetimin yürüttüğü ve yetersiz bulunan da soruşturmanın şeffaflıktan uzak olduğu kaydedildi.
Mezhep sorarak infaz
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Hakikat ve Adalet için Suriyeliler ve Suriye Arşivi tarafından “‘Alevi misin?’ Suriye’deki Geçiş Sürecinde Kimlik Temelli Cinayetler” başlığıyla hazırladığı 51 sayfalık raporda, yönetimi ele geçiren HTŞ’nin kurduğu geçici hükümete bağlı güçlerin ve silahlı milislerin Alevilere karşı gerçekleştirilen katliamlar, kasıtlı olarak mülkün tahrip edilmesi ve tutukluların istismar edilmesi gibi yaygın ihlaller belgelendi.
Raporun, mağdurlar, tanıklar, savaşçılar ve gazetecilerle yapılan 100’den fazla görüşmeye ve doğrulanmış görsel-işitsel materyal ve uydu görüntülerine dayandığı ve 6 Mart-10 Mart tarihleri arasında 24’ten fazla kasaba, köy ve mahallede yaygın ihlalleri belgelediği belirtildi.
Saldırılarda en az bin 400 kişinin katledildiği belirtilerek, bu güçlerin ev ev dolaşarak insanlara mezhebini sorduğu, değerli eşyalarını yağmaladığı, Alevi karşıtı hakaretler kullandığı vurgulandı.
Raporda, Suriye’de halihazırda işleyen bir adalet sistemi olmadığı vurgulanarak, bu durumdan IŞİD ve benzeri grupların yararlandığı belirtildi.
Sahil’den Süveyda’ya katliamlar
Daha önce geçici yönetim tarafından kurulan komisyonun da Şam güçlerinin ihlallerine dikkat çektiği hatırlatılarak, keyfi gözaltılar, evlere yönelik baskınlar ve Alevilere karşı kimliğe dayalı saldırıların ilk olarak Humus ve Hama kırsalında başladığı, Temmuz ayı itibarıyla ise bu durumun Süveyda’da Dürzilere kadar yayıldığı bildirildi.
Süveyda’da Dürzi sivillerin, Şam yönetimine bağlı birliklerin düzenlediği operasyonlar sırasında keyfi infazlara, yağmalamalara ve yıkımlara maruz kaldığı ifade edildi.
Raporda, Şam yönetiminden, grupların saldırması yönünde doğrudan bir talimatı bulunmamakla birlikte, birliklerin harekete geçirilmesinde ve konuşlandırılmalarının koordine edilmesinde merkezi bir rol oynadığının doğrulandığını belirtildi.
‘Şeffaflıktan uzaklık yeni katliamlara kapı aralıyor’
Geçiş hükümetinin yaşanan katliama ilişkin hesap verebilirlik sözü verdiği belirtilen raporda, hükümetin yaptığı soruşturmada üst düzey askeri ya da sivil liderlerin rolünü inceleyip incelemediği ya da komuta yetkisine sahip olanlardan hesap sormak için hangi adımları atacağı konusunda çok az şeffaflık sağladığı kaydedildi.
Raporda, HRW’nin Suriye araştırmacısı Hiba Zayadin “Hükümetin zulmü kabul etmesi ileriye doğru atılmış bir adımdır, ancak bu zulme olanak sağlayan veya durduramayan üst düzey yetkililer için adaleti sağlamakta yetersiz kalmaktadır. İstismarcı güçlerin konuşlandırılmasından ve yönetilmesinden sorumlu komutan ve yetkililerin hesap vermemesi, Suriye’de yeni misillemelere ve zulümlere açık kapı bırakıyor” ifadelerine yer verildi.
Uluslararası kurumlara işbirliği çağrısı
Raporda, yapısal reform önerilerine yer verilirken, adaletin sağlanması ve mağdurlar için tazminatların bir an önce uygulanması gerektiği vurgulandı. Ayrıca, tanıkların korunması ve adil yargılama süreçlerinin garanti altına alınması çağrısında bulunuldu. Güvenlik sektöründe reformların gerçekleştirilmesi ve ihlallere karışan görevlilerin görevden uzaklaştırılması talep edilirken, bu süreçte uluslararası mekanizmaların da devreye girmesi gerektiğine işaret edilirken, BM Soruşturma Komisyonu’nun Ağustos ayındaki raporunda da benzer şekilde, katliamlar ve diğer ihlallerde Şam yönetiminin rolünün tespit edildiği hatırlatıldı.
Bu bağlamda raporda, BM Uluslararası Tarafsız ve Bağımsız Mekanizması ve Soruşturma Komisyonu da dahil olmak üzere adaleti desteklemeyi amaçlayan uluslararası kuruluşlar işbirliğine davet edildi.
