Astronomlar, evrenin en şiddetli patlamalarından birinde sıra dışı bir sinyal yakaladı. Çin’in Nanjing Üniversitesi’nden Run-Chao Chen öncülüğündeki ekip, 7 Mart 2023’te kaydedilen GRB 230307A adlı gama ışını patlamasının ışığında milisaniyelik bir periyodik dalgalanma tespit etti.
Chen, “İnsanlık ilk kez bir gama ışını patlamasının içindeki milisaniye magnetarından doğrudan periyodik bir sinyal gözlemledi. Bu, yeni doğan bir yıldızın ilk kalp atışını duymak gibi” ifadelerini kullandı.
Magnetarların doğum anı
Gama ışını patlamaları evrendeki en enerjik olaylar arasında yer alıyor. Kısa süreli patlamalar (2 saniyeden az) genellikle nötron yıldızlarının çarpışmasıyla, uzun süreli olanlar ise kara delik doğuran süpernovalarla ilişkilendiriliyor. Ancak GRB 230307A, 200 saniye sürmesine rağmen nötron yıldızı çarpışmasına işaret eden izler taşıdı.
Araştırmacılar, patlamadan 24,4 saniye sonra sadece 160 milisaniye süren zayıf ama periyodik bir sinyal buldu. Hong Kong Üniversitesi’nden fizikçi Bing Zhang, bu sinyalin yeni doğmuş bir magnetarın olağanüstü hızlı dönüşünden kaynaklandığını açıkladı.
Evrenin en manyetik yıldızları
Magnetarlar, tipik bir nötron yıldızından bin kat daha güçlü manyetik alanlara sahip. Bu aşırı koşullar, gökbilimcilerin halen çözemediği birçok gizemi barındırıyor. Çalışma, magnetarların nötron yıldızı birleşmelerinden sağ çıkabileceğini ve güçlü kozmik motorlar gibi davranabileceğini gösteriyor.
Zhang, “Bu keşif, evrendeki en aşırı patlamalara dair anlayışımızı değiştiriyor. Magnetarların doğumunu gama ışınları, kütleçekim dalgaları ve kompakt yıldız fiziğiyle ilişkilendiren yeni bir ufuk açıyor” dedi.
Araştırma, Nature Astronomy dergisinde yayımlandı.
