Türkiye’nin Suriye politikası yeni bir döneme girerken, analistler, Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) lideri Ebu Muhammed el Colani’nin rolünün giderek belirginleştiğini belirtiyor. Şam’ın devrilmesinden 4 gün sonra MİT Başkanı İbrahim Kalın Şam’ı ziyaret etmiş, hatta HTŞ lideri Colani’nin sürdüğü arabaya bindiği görülmüştü.
DW Türkçe’den Muhammed Kafadar’ın haberine göre, Chatham House analisti David Butter, Türk istihbaratı ile HTŞ arasında ilişkiler olsa da, Ankara’nın SMO ile bağlarının daha derin olduğunu belirtti. Butter, HTŞ ve SMO’nun ilerleyen dönemde çatışabileceğini iddia etti.
Türkiye’nin, SMO ile Kürt meselesi üzerinden ilişki kurduğunu belirten Chatam House’tan uzmanlar, HTŞ’nin Suriye Demokratik Güçleri (SDG) ile temas hâlinde olduğunu söylüyor.
Ne görüştüler?
İngiltere merkezli düşünce kuruluşu Chatham House’dan Ortadoğu uzmanı Neil Quilliam, Türkiye, HTŞ’nin yeni dönemde Ankara’nın çıkarları doğrultusunda hareket edip etmeyeceğinden emin olmaya çalıştığını söyledi.
Quilliam, Türkiye’nin Şam üzerinde gelecekte ne kadar etkili olacağının henüz belli olmadığının altını çizdi. Öngörülemezliğin yüksek olduğunu, hâlâ birçok değişiklik olabileceğini kaydeden Quilliam’a göre Türkiye, ekonomik vaatlerle Suriye’nin siyasi geleceği üzerinde rol oynamak isteyebilir.
Quilliam, MİT Başkanı İbrahim Kalın ve HTŞ Lideri Colani’nin görüşmesine ilişkin, “yeni hükümetin nasıl şekilleneceği, Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) geleceği ve Kürtlerin özerklik talebinin limitlerinin” ele alınmış olabileceğini belirtti.
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) araştırmacısı Hamzeh Hadad ise Türkiye’nin Colani ile görüşmekteki temel motivasyonunun “Türkiye içindeki Suriyeli mülteci sayısını azaltmak ve Suriye’deki Kürt grupların otonomisini sınırlamak” olduğunu söyledi.
‘HTŞ Türkiye’den somut destek bekliyor’
Chatham House analisti Haid Haid ise, HTŞ’nin meşruiyet krizine dikkat çekerek, halkın artık HTŞ’ye eskisi kadar tolerans göstermediğini belirtiyor. HTŞ, Türkiye’nin desteğiyle tanınma arayışını sürdürüyor. Uzmanlara göre HTŞ, Türkiye’den para ve silah gibi somut destekler bekliyor.
Türkiye’nin Şam’la diplomatik ilişkileri yeniden kurma çabaları bu süreçte önem taşıyor. Kalın’ın Şam ziyareti, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın Ankara temaslarıyla aynı döneme denk geldi. ABD, Kuzey ve Doğu Suriye’de Kürt idaresinin geleceği ve IŞİD’le mücadele konularında Türkiye ile iş birliği yapmayı sürdürüyor. Türkiye ise Suriye’nin toprak bütünlüğü konusunda ısrarcı.
SDG ile HTŞ arasındaki olası anlaşmalar da süreci etkileyebilir. SDG komutanı Mazlum Abdi’nin Şam’a heyet göndereceğini açıklaması, dengeleri değiştirebilir. Washington Institute’ten Soner Cagaptay, bu durumun SDG’nin alan kaybetmesine neden olabileceğini belirtiyor. Quilliam ise Türkiye’nin, Suriye’de bir Kürt otonom bölgesini kabul etmeyeceğini ifade ediyor.
