Büyük bir antik patlama, geniş bir krater ve at nalı şeklinde bir kenar bırakarak Ege Denizi’ndeki Santorini adasını ortaya çıkarttı.
Şimdi bilim insanları ilk kez bir sonraki büyük felaketin ne kadar tehlikeli olabileceğini araştırıyor.
BBC News, ipucu arayan İngiliz araştırma gemisi Discovery’de bir gün geçirdi.
Sadece birkaç hafta önce, Santorini’nin 11 bin sakininin neredeyse yarısı, ada bir dizi deprem yaşarken kaçmak zorunda kalmıştı.
İngiltere’nin Ulusal Oşinografi Merkezi’nde son derece tehlikeli denizaltı volkanları konusunda uzman olan Prof. Isobel Yeo bu göreve liderlik ediyor.
Dünyadaki volkanların yaklaşık üçte ikisi su altında, ancak bunlar neredeyse hiç izlenmiyor.
Depremlerin hemen ardından gelen bu çalışma, bilim insanlarının ne tür sismik işaretlerin volkanik bir patlamanın yakın olduğunu gösterebileceğini anlamalarına yardımcı olacak.
Isobel, Santorini’nin son patlamasının 1950’de olduğunu, ancak 2012 gibi yakın bir tarihte bir “huzursuzluk dönemi” yaşandığını söylüyor.
Isobel “Su altı volkanları gerçekten büyük, gerçekten yıkıcı patlamalara yol açabilir yapabilir” diyor.
2022’de Büyük Okyanus’ta meydana gelen Hunga Tunga patlaması bugüne kadar kaydedilen en büyük sualtı patlamasına yol açmış, Atlantik Okyanusu’nda tsunami yaratmış ve şok dalgaları İngiltere’de bile hissedilmişti.
Isobel “Bazı gezegenlerin yüzeyi hakkındaki bilgimiz, Santorini açıklarındaki deniz tabanı hakkındaki bilgimizden daha fazla” diyor.
Robot, sıvıları, gazları toplamak ve kaya parçalarını koparmak için deniz tabanına iniyor.
Bu bacalar hidrotermal, yani çatlaklardan sıcak su çıkıyor ve genellikle volkanların yakınında oluşuyorlar.
Isobel ve dünyanın dört bir yanından 22 bilim insanının bir ay boyunca bu gemide bulunmasının nedeni de bu.
Şimdiye kadar hiç kimse, bu bacalardaki deniz suyu magma ile karıştığında bir yanardağın daha fazla mı yoksa daha az mı patlayıcı hale geldiğini anlayamadı.
Isobel şöyle açıklıyor:
“Hidrotermal sistemin haritasını çıkarmaya çalışıyoruz. Bu, karada harita yapmaya benzemiyor. Dünyanın içine bakmak zorundayız.”
Discovery, Santorini’nin patlama çukurunu araştırıyor ve adanın yaklaşık 7 km. kuzey doğusunda, bu bölgedeki diğer büyük yanardağ olan Kolumbo’ya doğru gidiyor.
İki yanardağın yakında patlaması beklenmiyor ancak bu sadece bir zaman meselesi.
Deprem krizi sırasında her gün toplanan hükümet acil durum grubunun bir üyesi olan Prof. Paraskevi Nomikou, keşif gezisinin Yunanistan’ın Sivil Koruma Kurumu için veri setleri ve jeolojik tehlike haritaları oluşturacağını belirtiyor.
