Suriye’nin Süveyda vilayetinde yaşanan katliamların ardından Dürzilerin ruhani liderleri; Şam yönetimine karşı farklılık sergileyen tutumlarını birleştirdi.
Suriye geçiş hükümeti başkanı Ahmed Şara’yı ‘terörist’ ilan eden ve halkına uluslararası koruma talep eden Dürzilerin ruhani lideri yHikmet Hicri’nin saflarına Şeyh Hammud Henavi ve Şeyh Yusuf Carbu da katıldı.
Öncesinde Henavi iki tarafı uzlaştırmaya çalışan Carbu Şam yönetimiyle iyi ilişkiler kurulması taraftarıydı.
“Hicri, Suriyeli Dürzileri temsil etmiyor” diyen Ankara’nın görüştüğünü duyurduğu Dürzi taraflar arasında Henavi, Carbu ve Rical el Kerame hareketinin kurucusunun oğlu Leys el Belus vardı.
Şam yönetimine tam destek verip “Arap aşiretlerinin Süveyda’ya gelişi benim şahsi davetimle oldu” açıklamasının ardından, Süveyda’dan kaçmak zorunda kalan Belus, gittiği Lübnan’da da Lübnanlı Dürzilerin saldırısına uğradı.
Haseke konferansı ve açıklamalar
Geçen ay İsrail’in “Dürzileri koruma” adı altında müdahale ettiği Süveyda katliamları sonrası 8 Ağustos’ta Kuzey ve Doğu Suriye’de düzenlenen ‘Ortak Tutum Konferansı’na çevrimiçi bağlanan bir numaralı Dürzi lider Hikmet Hicri, 9 Ağustos’ta “Dürzi Ruhani Liderliği” adına video yayımladı.
Süveyda’nın “soğukkanlılıkla gerçekleştirilen sistematik soykırım olarak tanımlanabilecek bir dizi suça” maruz kaldığını, Şam yönetiminin “haftalarca süren boğucu kuşatma uygulayarak, su, gıda ve elektrik kesintileriyle yıkılmaz bir halkın iradesini kırmaya çalıştığını” söyleyen ruhani lider, olayları “münferit aşırılıklar değil, dünyanın gözü önünde gerçekleştirilen sessiz imha planı” olarak niteledi, Dürzi lider, “Açlığı sivillere baskı aracı olarak kullanmak sadece ihlal değil, aynı zamanda savaş suçudur” dedi. ABD, İsrail, Kuzey ve Doğu Suriye Yönetimi’ne teşekkür etti.
Aynı gün Henavi de video yayımladı. Süveyda ile Şam yönetimi arasında herhangi bir müzakere veya anlaşma olmadığını söyleyen Henavi, “Şerefsiz bir otoriteyle karşı karşıyayız; sınırlarına ihanet etmeden önce vatanını sattı ve halkına ihanet etti ve kan dökülmesine izin veren aşırılıkçı fikirlerle hareket ederek masumların boynuna kılıç çekti” dedi.
“Bugünkü savaş artık siyasi bir gündem maddesi veya pazarlık konusu değil; tüm Cebel el Arab halkı için bir varoluş ve kader meselesi haline geldi” vurgusunu yapan Henavi, Hicri gibi devletleri ve uluslararası kurumları Süveyda’daki kuşatmanın kaldırılıp koşulsuz insani yardım koridorlarının açılmasını sağlamaya, işlenen suçlara karışan herkesi soruşturup yargılamaya çağırdı.
Carbu’dan ‘Tatar ordusu’ benzetmesi
Carbu da eşzamanlı açıklama yapıp Hicri ile Henavi’nin görüşlerine katıldı:
“‘Devlet kontrolünü yeniden sağlama’ bahanesiyle başlatılan ancak gerçekte savunmasız sivilleri haksız yere öldürerek ortalığı kasıp kavuran bir Tatar ordusuna koruma ve kollama sağlayan saldırının yol açtığı yıkıma tanık oluyoruz.”
Carbu, “sistematik etnik temizlik girişimi” anlamına gelen “mezhepsel barbarlık” olarak tanımladığı Süveyda katliamlarının “bu kliğin yönetim meşruiyetini elinden aldığını ve tüm Suriye halkına gerçek bir ihanet oluşturduğunu” söyledi.
Şam yönetimini destekleyen ülkeleri sorumlu tutup tutum değiştirme çağrısı yapan Belus, İsrailli Dürzilerin ruhani lideri Şeyh Muvafak Tarif’e teşekkür etti.
Süveyda’da Henavi ve Carbu, Belus ile birlikte Şam’a gidip arabuluculuk yaparak ateşkes anlaşmasına varılmasını sağlamıştı.
Bu gelişmenin, Şam ile Süveyda arasında yürütülmeye çalışılan arabuluculuk girişimlerini doğrudan etkilemesi bekleniyor.
